ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΠΑΤΡΙΔΑ και ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΜΕΓΑΛΗ!

[pagouras83]

Μιας και μας έπιασε το "πατριωτικό" ανοίγω αυτό το θέμα για την πόλη μας , την πιο ωραία πόλη στον κόσμο!όποιος θέλει ας ανεβάσει φωτογραφίες, παλιές και νέες, βιντεάκια, μέρη που πρέπει να δούμε ιστορική αναδρομή, ιστορικά γεγονότα, θρύλους , παραδόσεις, μεγάλες προσωπικότητες και γενικά ότι έχει σχέση με την πόλη μας!
Κάνω ατην αρχή με ένα βιντέο με παλιές φωτογραφίες της πόλης μας!Δείτε το , πολύ καλό!
Τα Ιωάννινα του χθες...

[pagouras83]

Τα Ιωάννινα ή Γιάννενα ή Γιάννινα είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του νομού Ιωαννίνων και της Ηπείρου με 70.203 κατοίκους (2001). Η επίσημη ονομασία του ΟΤΑ είναι Δήμος Ιωαννιτών και συμπεριλαμβάνει τα γειτονικά χωριά. Ο κάτοικος ονομάζεται Ιωαννίτης, Ιωαννήτισσα, ή κοινώς Γιαννιώτης και Γιαννιώτισσα.
Τα Ιωάννινα βρίσκονται στο βορειοδυτικό κομμάτι της ηπειρωτικής Ελλάδας, στο κέντρο του ομώνυμου λεκανοπεδίου. Είναι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας με πλούσια πολιτιστική παράδοση και σύγχρονες αναπτυξιακές επιχειρήσεις. Η διάνοιξη της Εγνατίας οδού θα συνδέει οδικά τη δυτική με την βόρεια και ανατολική Ελλάδα.
Στην πόλη υπάρχουν δύο νοσοκομεία (γενικό και πανεπιστημιακό). Στα Ιωάννινα εδρεύει το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με 17 τμήματα και περίπου 20.000 φοιτητές. Επίσης στα Ιωάννινα φιλοξενούνται και τμήματα του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, με έδρα την Άρτα.
Μεταξύ των πολυποίκιλων γεωγραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής, ξεχωριστή θέση κατέχει η λίμνη Παμβώτιδα, που παράκειται της πόλης. Άξιο αναφοράς είναι και το νησάκι της λίμνης (νήσος Ιωαννίνων), στο οποίο βρίσκεται μικρός οικισμός και διάφορα μνημεία και αξιοθέατα, όπως η κατοικία του Αλή Πασά. Υπάρχουν επίσης έξι μοναστήρια [1], το παλιότερο του Αγίου Νικολάου (Ντίλιου) ή Στρατηγοπούλου του 11ου αιώνα, του Αγίου Νικολάου (Σπανού) ή Φιλανθρωπινών από το 1292 μ.Χ., του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (1506 μ.Χ.), της Ελεούσης (1570 μ.Χ.), του Αγίου Παντελεήμονος (17ου αιώνα) και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1851 μ.Χ.). Στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (Σπανού) ή Φιλανθρωπινών δίδαξαν κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο λόγιος Αλέξιος Σπανός, οι μοναχοί Πρόκλος και Κομνηνός και οι αδελφοί Αψαράδες, Θεοφάνης και Νεκτάριος.
Τρία χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων βρίσκεται το σπήλαιο Περάματος Ιωαννίνων, μήκους περίπου 830 μέτρων και εκτάσεως περίπου 14400 τ.μ. [1]. Το σπήλαιο ανεκαλύφθη από κατοίκους της πόλεως που προσπάθησαν να βρουν καταφύγιον από τους βομβαρδισμούς των ιταλικών αεροπλάνων το 1940.
Πίνακας περιεχομένων [Απόκρυψη]
1 Ιστορία

[Επεξεργασία]Αρχαιότητα και πρώτοι χριστιανικοί χρόνοι
Οι πρώτες ενδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή των Ιωαννίνων εντοπίζονται από την Παλαιολιθική Εποχή (πριν 38.000 χρόνια). Αυτό έχει αποδειχθεί από τα λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν στο σπήλαιο της Καστρίτσας. Η πόλη ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Η ονομασία της πιθανότατα προέρχεται από τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρισκόταν στον χώρο του κάστρου, ιδρυθείσης πιθανώς περί το 510 μ. Χ. ή επειδή ήταν υπό την προστασία του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου. Η πόλη αναφέρεται για πρώτη φορά το 527 μ.χ. από τον ιστορικό Προκόπιο με την ονομασία Ευροία.
[Επεξεργασία]Μεσοβυζαντινοί και Υστεροβυζαντινοί χρόνοι
Ακολούθησε το διάστημα των σλαβικών επιδρομών στην ευρύτερη περιοχή κατά το τέλος του 6ου και στις αρχές του 7ου αι. μ.χ.. Στο διάστημα αυτό δεν διασώζονται στοιχεία για την τύχη της πόλης αν και θεωρείται πιθανή η κατάληψή της από τους επιδρομείς για ορισμένες δεκαετίες. Το 879 η πόλη αναφέρεται για πρώτη φορά με το σημερινό της όνομα και ήταν έδρα Επισκόπου. Η πόλη κατελήφθη επί τσάρου Σαμουήλ προσωρινά από τους Βουλγάρους. Το 1082 η πόλη κατελήφθη από τους Νορμανδούς, υπό τον Βοημούνδο του Τάραντα, που επιδιόρθωσε τα τείχη της πόλης για να απωθήσει αντεπίθεση του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού. Η πόλη απελευθερώθηκε από τον Αλέξιο Κομνηνό το 1108. Τον 13ο αι. με την εγκαθίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου τα Ιωάννινα ήταν το δεύτερο σημαντικότερο αστικό κέντρο της Ηπείρου, μετά την Άρτα. Ο ιδρυτής του Δεσποτάτου Μιχαήλ Α’ Κομνηνός Δούκας συνέβαλε στην εγκατάσταση στην πόλη επιφανών οικογενειών από την Κωνσταντινούπολη που είχαν φύγει λόγω της Άλωσης του 1204 από τους Σταυροφόρους. Από το 1337-1340 ο Ανδρόνικος ΙΙΙ Παλαιολόγος με τη βοήθεια του Ιωάννη Καντακουζηνού καταλύουν το Δεσποτάτο της Ηπείρου και τα Ιωάννινα περιέρχονται υπό βυζαντινό έλεγχο. Το 1367 τα Ιωάννινα έρχονται κάτω από σλαβικό έλεγχο του Θωμά Πρελούμπου που οι Γιαννιώτες έφεραν σαν προστάτη αλλά αποδείχθηκε τύραννος. Μέχρι την κατάκτηση από τους Τούρκους το 1430, παρόλο που η πόλη περιήλθε υπό σερβικό και ιταλικό (οικογένεια Τόκκων) έλεγχο, γνώρισε σημαντική οικονομική και πνευματική άνθιση.
[Επεξεργασία]Τουρκοκρατία


Η Παμβώτιδα, πιο γνωστή σαν λίμνη των Ιωαννίνων.


Ο 'Ορισμός' του Σινάν Πασά, 9 Οκτ. 1430, που απένειμε στους κατοίκους σειρά προνομίων.
Το 1430 οι Οθωμανοί, υπό τον Σινάν Πασά με την είσοδό τους στην πόλη δεσμεύτηκαν με έγγραφη συμφωνία (ορισμός) να γίνουν σεβαστά πολλά προνόμια των κατοίκων, κυρίως περιουσιακά και εκκλησιαστικά. Το 1611 ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος (ή Σκυλόσοφος), πρώην Επίσκοπος Λάρισας ηγήθηκε εκτεταμένης εξέγερσης στην περιοχή. Η εξέγερση όμως καταπνίγηκε από τον διοικητή της πόλης Ασλάν Πασά, που ήταν γενίτσαρος ελληνικής καταγωγής. Απόρροια του ξεσηκωμού αυτού ήταν και η κατάργηση των προνομίων. Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου κατεστράφη και οι μοναχοί θανατώθηκαν. Στην θέση του ανηγέρθη το 1618 τζαμί (Ασλάν Τζαμί, σήμερα μουσείο, επί του κάστρου) αφιερώμένο στον Ασλάν Πασά που κατέπνιξε το κίνημα του Διονύσιου. Από την εποχή εκείνη εγκαταστάθηκαν οικογένειες Τούρκων και Εβραίων στο κάστρο της πόλης. Οι εκδιωχθέντες Έλληνες ίδρυσαν νέους οικισμούς για πρώτη φορά έξω από το κάστρo: της Καλούτσιανης, της Σιαράβας, της Καραβατιάς, τα Δυό Αδέλφια, τα Λακώματα κ.α. [1] Παρόλη την αναταραχή, η πόλη επανέκαμψε, οι Γιαννιώτες συνέχισαν τις εμπορικές και χειροτεχνικές τους δραστηριότητες. Οι εμπορικές σχέσεις με σημαντικά κέντρα της Ευρώπης (Βενετία και Λιβόρνο) ήταν έντονες, όπου έμποροι από τα Ιωάννινα ίδρυαν εμπορικούς και τραπεζικούς οίκους. Ταυτόχρονα, διατηρούσαν την επαφή τους με την πατρίδα και χρηματοδοτούσαν την κατασκευή εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτοί οι έμποροι υπήρξαν και οι πιο σημαντικοί εθνικοί ευεργέτες.


Η Καπλάνειος Σχολή
Η σημαντικότατη πνευματική και εκπαιδευτική δραστηριότητα την εποχή εκείνη ήταν απόρροια της οικονομικής ευημερίας που η πόλη γνώρισε. Τα Ιωάννινα αποτέλεσαν το σημαντικότερο κέντρο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού μαζί με την Κωνσταντινούπολη και τα κέντρα του απόδημου Ελληνισμού στην Βιέννη και στο Βουκουρέστι. Ιωαννίτες ήταν οι ιδρυτές και των τεσσάρων ελληνικών τυπογραφείων της Βενετίας: του Νικολάου Γλυκύ, Ανδρέα Ιουλιανού, Νικολάου Σάρου και Δημητρίου Θεοδοσίου[2]. Στον 17ο και 18ο αιώνα χτίστηκαν πολλες σχολές: η Επιφανείου το 1647, η Βαλάνειος το 1676, η Μαρούτσειος το 1742, η Καπλάνειος to 1805 και αργότερα η Ζωσιμαία Σχολή το 1828 και άλλες. Οι σχολές αυτές αποτέλεσαν σημαντικά κέντρα στην ανάπτυξη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού[3]. Η Βαλάνειος ιδρύθηκε από τον Βαλάνο Βασιλόπουλο, (1684-1760) με χρήματα του ευεργέτη Μάνου Γκιούμα. Εδώ δίδαξαν σημαντικές προσωπικότητες του Ελληνικού Διαφωτισμού, όπως ο Βησαρρίων Μακρής (1675-1683), ο ιερέας Γεώργιος Σουγδουρής (1683-1714), ο ιερέας Αναστάσιος Παπαβασιλείου (1715 -?), ο ιερομόναχος Μεθόδιος Ανθρακίτης (1715-?), ο μαθητής του Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829), ο μαθητής αυτού Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823) και ο Κοσμάς Βαλάνος (1731-1808), γιός του Βαλάνου Βασιλόπουλου[4]. Ο Αθανάσιος Ψαλίδας με τη σειρά του ίδρυσε την Καπλάνειο Σχολή με χρήματα που δωρήθηκαν από τον πλούσιο έμπορο Ζώη Καπλάνη από την Ρωσία. Ο Ψαλίδας εξόπλισε την Καπλάνειο με αξιόλογη βιβλιοθήκη και με εξοπλισμό πειραματικής φυσικής και χημείας που προκάλεσε την περιέργεια και καχυποψία του Αλή Πασά. Η Καπλάνειος λειτούργησε έως το 1820, όταν τα Σουλτανικά στρατεύματα μπήκαν στα Ιωάννινα. Στα Ιωάννινα φοίτησε και ο κληρικός και λόγιος Νεόφυτος Δούκας. Τα σχολεία αυτά συνέχισαν την Βυζαντινή παράδοση και συνέβαλαν αποφασιστικά στην αφύπνιση των υπόδουλων Ελλήνων.
[Επεξεργασία]Τα Ιωάννινα στο απόγειο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού
Το 1789 η πόλη έγινε έδρα της περιοχής (πασαλίκι) που ήλεγχε ο Αλή πασάς, μουσουλμάνος αλβανικής καταγωγής από το Τεπελένι, ο οποίος είχε υπό τον έλεγχό του όλη την περιοχή της βορειοδυτικής Ελλάδας, την Θεσσαλία, τμήμα της Εύβοιας και την Πελοπόννησο. Κατά το διάστημα αυτό η πόλη γνώρισε το απόγειο της ακμής της. Από τότε έχει μείνει γνωστή η έκφραση ότι τα Ιωάννινα είναι «πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα». Ο Νεόφυτος Δούκας, λόγιος και κληρικός της εποχής, με υπέρογκο έργο, αναφέρει χαρακτηριστικά, με μια μικρή δόση υπερβολής:
    Όσοι εχρημάτισαν Έλληνες συγγραφείς υπήρξαν ή Ιωαννίται ή μαθηταί της των Ιωαννίνων σχολής   

Το έτος που ξέσπασε η Επανάσταση (1821), ο Σουλτάνος στην Κωνσταντινούπολη, θορυβημένος από την συνεχώς αυξανόμενη επιρροή του Αλή πασά και από πληροφορίες για πιθανή απόσχιση του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διέταξε τον αποκεφαλισμό του για προδοσία ενάντια στην Υψηλή Πύλη. Δυο χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε από αξιωματούχους του Σουλτάνου στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων όπου κατέφυγε για να αποφύγει την θανατική καταδίκη.
Στο Ίτς Καλέ, την ακρόπολη του κάστρου, υπάρχουν τα ερείπια του σεραγιού του Αλή Πασά, που καταστράφηκε από τον Οθωμανικό στρατό, το Φετίχ Τζαμί κτισμένο το 1597, η μαρμάρινη βάση του τάφου του Αλή Πασά, κάποια διασωζώμενα παλιά τουρκικά κτίσματα, κυρίως μαγειρεία, πύργοι φρουρών, πυριδιταποθήκες, σταύλοι αλόγων και κάποια κανόνια από αυτά που ήταν τοποθετημένα γύρω από το φρούριο. Σώζεται επίσης ένας πύργος των Νορμανδών που είχε ενσωματωθεί με το σεράϊ του Αλή Πασά. Το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, κτίστηκε το 1918 πάνω στο θησαυροφυλάκιο του Αλή Πασά.
[Επεξεργασία]Μετά την Επανάσταση


Η Ζωσιμαία σχολή τον 19ο αιώνα.
Το 1828 ιδρύεται η Ζωσιμαία Σχολή με χορηγία των αδελφών Ζωσιμά σε περίοδο δύσκολη για την πόλη. Τα Ιωάννινα δεν περιήλθαν εντός της επικράτειας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (1832). Το 1869 μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε από πυρκαγιά, όμως ανακατασκευάστηκε γρήγορα. Ειδικά, η αγορά κατασκευάστηκε με σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Χολτς, γενικό υπήρξε και το ενδιαφέρον των απόδημων Γιαννιωτών που συνέβαλλαν στην χρηματοδότηση για την ανέγερση πολλών ναών (Αγίου Νικολάου, Αγιάς Μαρίνας κ.α.), σχολείων και άλλων κοινωφελών ιδρυμάτων. Στις 21 Φεβρουαρίου 1913, τα Ιωάννινα απελευθερώθηκαν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό Κράτος. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή πληθυσμών, οι περισσότερες τούρκικες οικογένειες αποχώρησαν για την Τουρκία και ταυτόχρονα υποδέχτηκε αρκετούς πρόσφυγες. Το 1943, κατά την διάρκεια της κατοχής, σχεδόν το σύνολο της Εβραϊκής κοινότητας της πόλης (Ρωμανιώτες), εστάλησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Πολωνία και την Γερμανία, από τους οποίους ελάχιστοι επέστρεψαν.

απο Βικιπαίδεια,

[lemorsero]

ωραίο θέμα κι αυτό στην καλύτερη ενότητα του φόρουμ (ΡΕ ΔΕΝ ΠΑΣ ΚΑΛΑ). Πραγματι η ενότητα ΤΑ ΣΠΑΕΙ τον τελευταίο καιρό!
Σε κάποια φάση θα γράψω κ γω κάποια ιστορικά στοιχεία που έχω συλλέξει κατά καιρούς, κυρίως σπάνια. Τώρα δεν έχω πολύ χρόνο

[lemorsero]

Στο θέμα "Ιστορική έρευνα για τον Αλή Πασά" αυτηνής εδώ της ενότητας είχε τονιστεί ιδιαίτερα ο 18ος αιώνας (εποχή αλή πασά), όπου κατά γενική ομολογία ήταν η περίοδος της μεγαλύτερης ακμής της πόλης μας. ΗΤΑΝ ΌΝΤΩΣ?
Εδώ ο lemorsero θα παραθέσει κάποια στοιχεία όπου φαίνεται ότι υπάρχει ανταγωνισμός στον 18ο αιώνα από την εποχή 1630-1670 για τον άτυπο τίτλο της μεγαλύτερης ακμής των Ιωαννίνων!

Από την εποχή αυτή του 1600 ελάχιστα στοιχεία έχουμε. Σημείο αναφοράς εκείνης της εποχής ήταν το 1611, όταν η αποτυχία της επανάστασης του Διονυσίου του Φιλοσόφου (Σκυλόσοφου) έχει ως συνέπεια να εκδιωχθεί ο χριστιανικός πληθυσμός από το Κάστρο. Ψάχνοντας διάφορα, βρήκα σε κάποιες ιστορικές αναφορές από επίσημα έγγραφα του Δήμου Ιωαννιτών, το παρακάτω κείμενο:

"Το 1670, ο Τούρκος περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή, βρίσκει τα Γιάννενα σε μεγάλη ακμή. Την εποχή αυτή τα Γιάννενα έχουν 4.000 σπίτια και περίπου 20.000-25.000 κατοίκους. Στο Κάστρο κατοικούν μόνο μουσουλμάνοι, χωρισμένοι σε τέσσερις συνοικίες, οι αρχές της πόλης και του Σαντζακίου (Νομού). Η πόλη έχει 37 συνοικίες: 18 μουσουλμανικές, 14 χριστιανικές, 4 συνοικίες Εβραίων και μια συνοικία Γύφτων. Τα σπίτια, μικρά μεγάλα είναι λιθόκτιστα και σκεπασμένα με κεραμίδια. Από πολλούς ταξιδιώτες – περιηγητές δίνονται πληροφορίες για τη μεγάλη έκταση της πόλης, που είναι δυσανάλογη με τον πληθυσμό της, καθώς και για τη θέση και την πυκνότητα των «μαχαλάδων». Μια πρώτη εξήγηση είναι η μεγάλη επιφάνεια των οθωμανικών οικοπέδων, σε συνδυασμό με την επίσης μεγάλη έκταση που κατείχαν τα διάσπαρτα στην πόλη οθωμανικά νεκροταφεία. Υπάρχουν επίσης αρκετοί υπαίθριοι χώροι: πλατείες, σταυροδρόμια με δημόσια πηγάδια, τζαμιά με ευρύ περίβολο."

Από το παραπάνω προκύπτει ότι η πόλη τότε είχε ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ. Ψάχνοντας στοιχεία για άλλες πόλεις, μόνο προσεγγιστικά μπορούμε να πούμε για τον πληθυσμό τους. Γύρω στο 1650 στην Αθήνα κατοικούσαν περίπου 60.000 κάτοικοι και στη θεσ/νίκη περίπου 35.000. Στα Γιάννενα από τα παραπάνω προκύπτουν 25.000 κάτοικοι. Το νούμερο είναι ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ για την εποχή αν αναλογιστεί κανείς τη δύσκολη προσβαση στην περιοχή μας και ότι τότε οι οικισμοί ήταν κυρίως κοντά σε θάλασσα. Επίσης οι άλλες πόλεις ήταν ανύπαρκτες τότε με πληθυσμό κάτω από 10.000. Κάτι πάτρες και λάρισες δεν υπήρχαν και το ηράκλειο μπορεί να λεγότανε ακόμα χάνδακας. Έλα μωρε τώρα με τους ανύπαρκτους!

Επίσης εκείνη η εποχή έχει αφήσει άπειρα αρχοντικά στο ζαγόρι, το μέτσοβο, καλαρρύτες, συρράκο, που ανακατασκευάστηκσν μετά από 200 και 300 χρόνια κοντά στο 1900. Ακόμα και τα πέτρινα σπίτια στα γιάννενα έχουν χτιστεί στα θεμέλια των σπιτιών του 1600-1700. Αλλά είπαμε από τότε δεν έχουμε πολλά έγγραφα και τα ιστορικά στοιχεία έχουν καταστραφεί
Γιαυτό μην είστε τόσο σίγουροι για την περίοδο της μεγαλύτερης ακμής...

Άλλη μια ιστορική εποχή για την πόλη μας είναι αυτή του "δεσποτάτου της ηπείρου" περίπου στα 1200 όπου κουμάντο κάνανε οι παπάδες αποκλειστικά και μόνο. Επίσης περίοδος ακμής με όποια θετικά και τα αρνητικά.
Γιαυτή την εποχή έχουν τραγουδήσει τα δικά μας παιδιά οι spider kickers στο έξοχο σινγκλ "the kingdom of epirus"...