Κουιζάκιον το παλαιολιθικόν

[Crimson Glory]

Πολύ καλό το αφιέρωμα, fon!
Άλλες εποχές, αλλά ήθη, άλλη νοοτροπία, άλλες μουσικές...
Πήγαινα στο "Μαντζάτο", δεν ήμουν από τους μόνιμους θαμώνες καθότι

Οι μη κανονικοί πηγαίναμε κ στο *Fuzz κ το Foxy     

* ΤΟ μπαρ!

[fon7]

Η αλήθεια είναι ότι κάναμε ένα άλμα από την νεολαία του 60 σε αυτή του 90.

[Mikkael_Sin]

Μου 'ρθε να τα μπήξω.

Υ.Γ. Το Fuzz ήταν όντως τρομερό μαγαζί. Δεν το προλάβαμε στα καλά του (εμείς κι εμείς δλδ)
Υ.Γ.1 "Η τέχνη να μένεις πάντα νέος"

[fon7]

Ιωάννινα: Μια πολυπολιτισμική κοινωνία

Τα Ιωάννινα προς το τέλος του Μεσαίωνα κατέχουν μια κομβική θέση στον ελλαδικό χώρο. Εκτός του ότι είναι η μεγαλύτερη πόλη-κάστρο της Ηπείρου, αποτελούν συνάμα πέρασμα ενός οδικού άξονα ‒αλλά και εμπορικού‒ που οδηγεί από την Κωνσταντινούπολη έως την Κέρκυρα, καθώς και στα ανατολικά παράλια της Ιταλικής χερσονήσου, αλλά και αμφίδρομα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στο Χρυσόβουλλο του Ανδρόνικου Β’ του Παλαιολόγου, το έτος 1319, γράφεται: «Έτι ίνα… οι έποικοι αυτής [της πόλης των Ιωαννίνων σ.σ.] διάγνωσιν ακομμέρκευτοι τελείως, τας δοκούσας αυτοίς πάσας ποιούμενοι πραγματείας ακωλύτως πάντη και ανεμποδίστως εν αυτή τε τη πόλει αυτών και εν ταις άλλαις απάσαις χώραις και τοις κάστροις της βασιλείας μου, και ουδέν ευρίσκωσιν εις τούτο εμποδισμόν ή εναντιότητα παρά τινος των απάντων μέχρι και της θεοδοξάστου, θεομεγαλύντου και θεοφυλάκτου Κωνσταντινοπόλεως». Δηλαδή, ότι οι Ιωαννίτες απαλλάσσονται των εμπορικών φόρων σε όλη την επικράτεια του βυζαντινού κράτους.


*Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος (1259-1332)

Ενδιαφέρον επίσης παραμένει το σημείο στο ίδιο Χρυσόβουλλο του 1319, όπου αναφέρεται ότι: «ίνα δε ευρίσκωνται και οι εν τη τοιαύτη πόλει Ιουδαίοι εις ελευθερίαν και ανενοχλησίαν κατά τους λοιπούς εποίκους αυτής». Δηλαδή, ότι πρέπει να προστατεύονται οι κατοικούντες στην πόλη αυτή ισραηλίτες.

Στο β’ μισό του 14ου αιώνα, η πόλη των Ιωαννίνων ακολουθεί τις τύχες της ευρύτερης περιοχής, όπου υπάρχουν σημαντικές ανακατατάξεις και ανεξαρτητοποιείται τελείως από το βυζαντινό κράτος. Έτσι θα έχει διαδοχικά και τρεις ξένους ηγεμόνες: τον Σερβοβυζαντινό Θωμά Πρελούμπο ή Πρελούμποβιτς (1367-1384), τον Φλωρεντινό Esaù dei Buondelmonti (1385-1411) και τον Carlo Tocco (1411- 1429).

Δεν γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος και τη σύνθεση του πληθυσμού αυτής της πόλης προς το τέλος του Μεσαίωνα. Δυστυχώς, μια οθωμανική φορολογική απογραφή προσώπων και περιουσίων του 1431 απωλέσθηκε. Επίσης, δεν διαθέτουμε καμμία πληροφορία γι’ αυτή την πόλη κατά τη διάρκεια του β΄ μισού του 15ου αιώνα. Αλλά,  κατά το 1500 και μετέπειτα, γιαννιώτες έμποροι εμφανίζονται στα παράλια της ιταλικής Αδριατικής και στη Βενετία. Έτσι, κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, δημιουργείται μια συμπαγής παροικία γιαννιωτών εμπόρων στη Βενετία, η οποία, σε διαδοχικούς αιώνες, θα κρατήσει τα ηνία της εκεί ευρύτερης ελληνικής παροικίας. Κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, θα εμφανιστούν εκτός των τειχών του μεσαιωνικού κάστρου συμπαγείς πληθυσμιακά συνοικίες. Τούτο προκύπτει από μια οθωμανική φορολογική απογραφή του έτους 1564.


*Άποψη της λίμνης Παμβώτιδας στα Ιωάννινα

Κατά την οθωμανική απογραφή του 1564, και κατά κάποιους υπολογισμούς, εμφανίζεται να κατοικούν εντός των παλαιών μεσαιωνικών τειχών, 2.500 έως 3.000 κάτοικοι, και εκτός των τειχών του κάστρου, ένας πληθυσμός άνω των 3.000 κατοίκων. Ο συνολικός πληθυσμός της πόλης μπορεί να αποτιμηθεί κατά το β΄ μισό του 16ου αιώνα σε 6.500 κατοίκους. Σε αυτούς τους κατοίκους συμπεριλαμβάνονται και 50 οθωμανικές οικογένειες, ήτοι περίπου 250 οθωμανοί κάτοικοι. Αυτές οι οικογένειες προφανώς ανήκουν στην elite της οθωμανικής αριστοκρατίας, η οποία αποτελείται από ιδιοκτήτες μεγάλων επιφανειών πλουτοπαραγωγικής γης. Στη φορολογική απογραφή του 1564 δεν εμφανίζονται εβραϊκές οικογένειες, αλλά εμφανίζονται σε επόμενο φορολογικό κατάλογο του έτους 1579, σε σύνολο αριθμού 34 οικογένειες. Αυτές οι οικογένειες, πολλαπλασιαζόμενες επί πέντε άτομα ανά οικογένεια, μας δίδει 170 ισραηλίτες κατοίκους της πόλης των Ιωαννίνων. Αλλά, για την παρουσία των ισραηλιτών στα Γιάννενα υπάρχουν και άλλες πηγές, και δη τα αρχεία της Βενετικής Δημοκρατίας.

Κατά επίσημες αναφορές της Γαληνοτάτης, το έτος 1555, εκλάπη από πειρατές μια σημαντική ποσότητα εμπορευμάτων εβραίων εμπόρων, οι οποίοι βρίσκονταν στην καθαρτήρια νήσο του Λαζαρέτου της Κέρκυρας, και οι ίδιοι οι εβραίοι αιχμαλωτίστηκαν. Στη συνέχεια, εβραίοι έμποροι της Κέρκυρας με άλλους ομοθρήσκους τους από τα Ιωάννινα, διαμαρτυρήθηκαν στον Βενετό κυβερνήτη της Κέρκυρας. και πιθανότατα οι εβραίοι έμποροι των Ιωαννίνων απελευθερώθηκαν.

Η εμπορική άνθιση της πόλης, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία παροικιών-εμπόρων εκτός της οθωμανικής επικράτειας. Ενδεικτικό προς τούτοις είναι η ίδρυση στα Ιωάννινα των λεγόμενων «νεωτεριστικών» Σχολών, όπως αυτές ιδρύονται εδώ κατά το β’ μισό του 17ου αιώνα. Έτσι, πλούσιοι γιαννιώτες πάροικοι της Βενετίας ιδρύουν διαδοχικά στην πόλη αυτή Σχολές, όπως ο Επιφάνειος Ηγούμενος το 1645, το 1676 ο Εμμανουήλ Γκιόνμας και τον επόμενο αιώνα οι αδελφοί Μαρούτζη το 1734. Κατά τη διαθήκη του Λάμπρου Μαρούτζη τη Σχολή αναλαμβάνει διδάσκαλος «με υποχρέωσιν του ιδίου να διδάσκει εις τα Γιάννενα τας επιστήμας ήτοι λογικήν, φυσικήν, μεταφυσικήν, θεολογίαν εις όποιον ήθελε σπουδάσει, και μαθηματικά, ελληνιστί και λατινιστί, θεωρών αναγκαίαν την σπουδήν της λατινικής διά την επιτυχίαν των ομοεθνών ημών σπουδαστών, οι οποίοι μεγάλως εζημιώθησαν από την μοιραίαν απώλειαν του ελληνικού κράτους, με την οποίαν απωλέσθησαν αι κυρίαι βάσεις των επιστημονικών εγγράφων».

Την εμπορική κίνηση των Ιωαννίνων και των πάροικων εμπόρων αυτής της πόλης αναδεικνύει μια εμπορική αλληλογραφία των ετών 1723-1730, όπου ο πανίσχυρος γιαννιώτικος οίκος των «Σελέκη - Σάρου» δραστηριοποιείται σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Δύσης (Βενετία) και Ανατολής (δυτικά παράλια του ελλαδικού χώρου και λίγο ενδότερα).

Ενδεικτικό της εμπορικής κίνησης της πόλης αυτής κατά τον 18ο αιώνα, είναι και το ότι ο εμπορικός οίκος «Σελέκη - Σάρου» συνεργάζεται με εβραίους εμπόρους των Ιωαννίνων, οι οποίοι διακινούν τα εμπορεύματα αυτού του οίκου εντός του ελλαδικού χώρου. Οι εβραίοι έμποροι των Ιωαννίνων Σαμουήλ και Γεσουλά Ματαθίας, Ματαθίας Ναχαμάν και Ρεμσί Ματαθίας, συνεργάζονται με τον γιαννιώτη έμπορο της Λάρισας Χαϊμ Κοέν. Ο οίκος των Σελέκη - Σάρου εξάγει δέρματα και γούνες, κερί, χονδρά υφάσματα και φυτικά χρώματα, ενώ παράλληλα εισάγει από τη Βενετία ένα κύκλο βιοτεχνικών προϊόντων από βελόνια μέχρι και χρυσά φύλλα που προορίζονται για αγιογραφικές εικόνες. Ο κύκλος όλων αυτών των εργασιών, σε συνεργασία με τους εβραίους εμπόρους των Ιωαννίνων, αναπτύσσεται στην κυρίως Ελλάδα μέχρι τον Βόλο, την Ελασσόνα, τη Ζάκυνθο και την Πελοπόννησο.


*Κατάστιχο φορτωτικών του εμπορικού οίκου Σελέκη και Σάρου (28 Ιουνίου 1723 - 12 Μαρτίου 1728) - Istituto Ellenico di Venezia

Είναι η στιγμή όπου έμποροι γιαννιώτες επεκτείνουν ακόμη περαιτέρω το εμπόριό τους, στο Λιβόρνο, την Τεργέστη, τη Βιέννη μέχρι και το Νίζνι Νόβγκοροντ και τη Μόσχα. Είναι ακόμη η στιγμή όπου δημιουργούνται διάφορες φιλοεπαναστατικές εταιρίες Ελλήνων, όπως στο Παρίσι και στη Μόσχα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Φιλική Εταιρεία των Ελλήνων γεννήθηκε αργότερα στη Μόσχα, με τη χρηματοδότηση των μεγαλεμπόρων γιαννιωτών Ζωσιμάδων και προεκτάθηκε στην Οδησσό και σε άλλες πόλεις της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, όπου και Έλληνες πάροικοι.


* Ο Αλή Πασάς ο Τεπελενλής (1744-1822) στη λίμνη του Βουθρωτού, Απρίλιος 1819, λεπτομέρεια από λιθογραφία του Λουί Ντυπρέ, (Louis Dupré) 1825

Αυτή είναι η εποχή όπου στα Γιάννενα έχει την έδρα του ο Αλή Πασάς ο Τεπελενλής, ένας κατά τα άλλα πεφωτισμένος ηγέτης, ο οποίος θέλησε να ιδρύσει ένα ελληνοαλβανικό κράτος με έδρα τα Ιωάννινα. Στο λεγόμενο κράτος του Αλή Πασά, το οποίο επισκέφθηκαν Άγγλοι και Γάλλοι περιηγητές, καθώς και πρόσωπα που εκπροσωπούσαν τα συμφέροντα των μεγάλων Δυνάμεων της εποχής, δημιουργείται ένα πολυεθνικό κράτος.


*Το ανάκτορο του Αλή Πασά στο νησάκι των Ιωαννίνων

Σε αυτό το πολυεθνικό κράτος, ως πολεμιστές χρησιμοποιούνται Έλληνες και Αλβανοί, ως οικονομικοί σύμβουλοι και διαχειριστές εβραίοι και Έλληνες, ενώ παράλληλα δημιουργείται μια ελληνική γραμματεία, εν είδει πολιτικών συμβούλων, η οποία αποτελείται αποκλειστικά από Έλληνες, και οι οποίοι προωθούν την απόσχιση του αληπασιακού κράτους από τον κορμό της οθωμανικής επικράτειας, ενός κράτους ανεξάρτητου από την οθωμανική Πύλη. Η αποσχιστική αυτή τάση είχε ως αποτέλεσμα την καταστολή του κινήματος του Αλή, με την επέμβαση των σουλτανικών στρατευμάτων και με την εκτέλεσή του στα Γιάννενα το 1822.


*Η Ζωσιμαία Σχολή το 19ο αιώνα

Τα Γιάννενα επανέρχονται σιγά-σιγά μετά την ολοσχερή καταστροφή τους (1821-1822), και το 1838 ιδρύεται η Ζωσιμαία Σχολή, με κεφάλαια των εμπόρων της Ρωσίας Αδελφών Ζωσιμάδων.


*Ο εξ Ιωαννίνων ορμώμενος ευεργέτης Ζωσιμάς - Έργο του ζωγράφου, Νικηφόρου Λύτρα

Η Σχολή αυτή θεωρείται περίπου ισότιμη με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στην οποία φοιτούν Έλληνες, Αλβανοί, Μουσουλμάνοι και άλλες εθνικότητες της βαλκανικής.  Χαρακτηριστικό δε είναι και το ότι στη Ζωσιμαία Σχολή φοιτούν και οι Αλβανοί Αδελφοί Φράσσερι,  οι οποίοι θα διαμορφώσουν την Αλβανική Αναγέννηση.


*Η Ζωσιμαία Σχολή σήμερα

Η πόλη εμπορικά και βιοτεχνικά περνά μια σημαντικότατη κρίση κατά το β’ μισό του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Αραβαντινό, λόγιο της εποχής, «η άλλοτε σημαντικότατη βιομηχανία των Ιωαννίνων ηλαττώθη ήδη ουσιωδώς, η γουνοποιία, η γουνοδεψία, η βυρσοδεψία, τέχνη και αυτή αρχαιοτάτη, διατηρείται εισέτι, και φήμην τέκτηται επί τη αρίστη κατεργασία παντός είδους δέρματος, Η κηροποιΐα ήτις από της παρελθούσης εκατονταετηρίδος μετενεχθείσα εκ Βενετίας, επέδωκε, και εισέτι ακολουθεί ενασχολούσα και κυβερνούσα ικανάς οικογενείας. Η χρυσοχοΐα, προ πολλού καιρού εγκαθιδρυθείσα και λείψανα μόνα της άλλοτε ακμής αυτής έχουσα ήδη». Με άλλα λόγια, οι περισσότερες παραδοσιακές τέχνες της πόλης των Ιωαννίνων, οι οποίες απέφεραν σημαντικά έσοδα σε αυτή, βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία. Για την ίδια περίοδο ο Αραβαντινός μας παραδίδει επίσης τον πληθυσμό των Ιωαννίνων, κατά το έτος 1856: Χριστιανικοί οίκοι 2400, τουρκικοί 850 και 343 εβραϊκοι. Ο παραπάνω απολογισμός μας δίδει χονδρικά 12.000 χριστιανούς κατοίκους, 4.250 μουσουλμάνους και 1.715 εβραίους, ήτοι σύνολο κατοίκων 17.965, περίπου 20.000 κάτοικοι σε αυτή την πόλη.

Από μια άλλη πλευρά τώρα, δεν τυγχάνει αμελητέα και η παρουσία σε αυτή την πόλη σημαντικών λογίων από τα τέλη του 17ου αιώνα. Συνήθως αυτοί οι λόγιοι και διανοούμενοι σπουδάζουν στη Δυτική Ευρώπη και επανέρχονται στα Ιωάννινα. Παράλληλα, η Ισραηλιτική Κοινότητα αναπτύσσει έναν δικό της πολιτισμό, με τα Σχολεία του Ταλμούδ - Τορά, καθώς και με μια θρησκευτική κουλτούρα γραμμένη στην τοπική γιαννιώτικη διάλεκτο.


*Ο ελληνοεβραίος ποιητής και διανοούμενος Γιωσέφ Ελιγιά

Ενδεικτική εδώ είναι και η περίπτωση της Alliance Israèlite Universelle, παράτημα των Παρισίων, η οποία ιδρύεται στα Ιωάννινα το 1907. Εξαιρετική μορφή της Σχολής αυτής υπήρξε ο ελληνοεβραίος ποιητής και διανοούμενος Γιωσέφ Ελιγιά, ο οποίος μελέτησε ενδελεχώς τον εβραϊκό και ταλμουδικό πολιτισμό και έγραψε κείμενα φιλοσοφικού ‒ εβραϊκού περιεχομένου.

Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, η πόλη των Ιωαννίνων συγκροτείται ως δημοτική αρχή από τρία μέρη, ήτοι με δημοτικούς συμβούλους Οθωμανούς, Χριστιανούς και Εβραίους. Είναι αυτή η εποχή όπου η πόλη γνωρίζει μια σημαντική άνθηση, οφειλόμενη είτε στα Σχολεία της (οθωμανικά, χριστιανικά και εβραϊκά), είτε σε εφημερίδες και περιοδικά που εκδίδονται εδώ, είτε ακόμη και σε σημαντικά πρόσωπα που εκπροσωπούν αυτή την άνθιση.

Λόγω των βαλκανικών πολέμων και των ανακατατάξεων που ακολούθησαν στα Βαλκάνια (1913-1924), απομακρύνονται από αυτή την πόλη 5.000 ελληνόφωνοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, ενώ η οικονομική κρίση που μαστίζει την πόλη δημιουργεί μεγάλο ρεύμα μεταναστών, εβραίων και χριστιανών, στην Αμερική.


*Ηλικιωμένοι Εβραίοι τρόφιμοι του Οίκου Ευγηρίας Γιεσουά και Ραχήλ, Γιάννενα, τέλη δεκαετίας 1930.

Στις 25 Μαρτίου του 1944, εκτοπίζεται και εξοντώνεται ο εβραϊκός πληθυσμός των Ιωαννίνων, ο οποίος απαριθμούσε τότε περί τα 2.000 άτομα, με τους σοφούς Χαχάμηδες, με τους εμπόρους και με τον λαό της. Η πόλη ολόκληρη περνά την τραγωδία της Ναζιστικής Γερμανικής Κατοχής, με τις κακουχίες και τους βασανισμούς στα μαρτυρικά υπόγεια της Ζωσιμαίας Σχολής, αλλά και στη συνέχεια, με τη μεταφορά γιαννιωτών στα απέραντα στρατόπεδα της Γερμανίας, Αυστρίας και Πολωνίας, προκειμένου να εργαστούν στα υπόγεια τούνελ και σε άλλες καταναγκαστικές εργασίες. Πολλοί από αυτούς δεν θα επιστρέψουν ποτέ στην πατρίδα τους, τα Ιωάννινα, και όσοι θα γυρίσουν θα γίνουν θύματα του Εμφυλίου που θα ακολουθήσει.


*Φωτογραφία από την απέλαση Εβραίων στα Ιωάννινα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής

Η πόλη πλέον παίρνει έναν άλλον χαρακτήρα. Ως σύμβολα αυτού του πολυπολιτισμικού παρελθόντος παραμένουν, από τα δεκαεπτά τζαμιά της πόλης, δύο με μιναρέ και δύο άλλα χωρίς μιναρέ, και από τις δύο Συναγωγές, μία εντός του Κάστρου και μία εκτός, η εντός Συναγωγή.

Είναι αυτό το παρελθόν μιας πολυεθνικής πόλης, με τον περίγυρο των τειχών του μεσαιωνικού κάστρου, καθώς και με διάφορα άλλα, πιο σύγχρονα μνημεία, ως σύμβολα ενός παρελθόντος που υπήρξε, και που σηματοδοτούν την Ιστορία της.
https://tvxs.gr/news/taksidia-sto-xrono/ioannina-mia-polypolitismiki-koinonia&dr=tvxsmrstvxs

[Mikkael_Sin]

Εξαιρετικό αν και πολύ "επιγραμματικό".

Επιπλέον, φωτογραφία το Ασλάν ΠΑΣα και περιγράφεται ως το "ανάκτορο" του Αλή στο Νησί. Ότι να' ναι.

Σε ένα ποδοσφαιρικό φορουμ, ας θυμηθούμε οτι ο Ali Sami Yen (Frasheri, έ) θήτευσε στα Γιάννενα, ολοκληρώνοντας τις βασικές του σπουδές στη Ζωσιμαία.

Αδελφοί Μανάκη... Μπορούμε να λέμε για χρόνια για τα Γιάννενα.

[fon7]

Αδελφοί Μανάκη... Μπορούμε να λέμε για χρόνια για τα Γιάννενα.

Για πείτε...

[Mikkael_Sin]

Πριν κάτι χρόνια έψαχνα για το πού ήταν το φωτογραφείο τους στα Γιάννενα. Αφού δεν ήξεραν κάποιοι που είχα κατά νου, εγκατέλειψα την ιδέα αν κι είμαι βέβαιος οτι κάποιος γνωρίζει ή κάπου έχει γραφτεί.

https://www.agon.gr/istories/11611/adelfoi-manaki-oi-lymier-ton-valkanion/

Όποιος ενδιαφέρεται ας ρίξει μια ματιά. Στην ταινία "το βλέμμα του Οδυσσέα" του Αγγελόπουλου, ο Καϊτέλ στο ρόλο του πρωταγωνιστή, ψάχνει για τις πρώτες μπομπίνες των πρώτων κινηματογραφιστών των Βαλκανίων, που πρωτοξεκίνησαν ως φωτογράφοι στα Γιάννενα.

Από το link παραθέτω τις τελευταίες γραμμές του κειμένου:
 
Δε με ενόχλησε καθόλου που οι ρουμάνοι παραγωγοί διεκδικούσαν πολύ κομψά την πατρότητα των Μανάκη, ούτε το ότι η Βόρεια Μακεδονία διεκδικεί από μεριάς της την πατρότητά τους, όπως μου είχε πει ο διευθυντής του Ιστορικού Αρχείου του Μοναστηρίου, σε παλαιότερη επίσκεψή μου στο Μοναστήρι. Δε με ενόχλησε καθόλου επειδή στο Μοναστήρι, το Βουκουρέστι, στη Φιλιππούπολη (έζησαν εκεί για λίγο ως εξόριστοι) υπάρχουν οδοί, σύλλογοι, αναθηματικές επιγραφές και πλάκες προς τιμήν τους! Με ενόχλησε το ότι τα Γιάννενα (σημειωτέον ότι από πόλη του νεοελληνικού διαφωτισμού τείνουμε να γίνουμε πόλη του νεοελληνικού σκοταδισμού), όπου έδρασαν επαγγελματικά τα δύο αδέλφια που εξελίχθηκαν στους αδελφούς Λυμιέρ των Βαλκανίων, αγνοούν την ύπαρξή τους ή αρνούνται να τους συμπεριλάβουν στην τοπική αλλά και την εθνική ιστορία. Δεν είναι ποτέ αργά για αποκατάσταση και αναγνώριση.

[fon7]

Γιάννινα 1987 με το βλέμμα στο 2000

Για chrome δεξί κλικ στην εικόνα και άνοιγμα σε νέα καρτέλα για καλύτερη ανάλυση.

[fon7]

Ένα ταξιδάκι πίσω στα Γιάννινα του 1933

[fon7]

Τώρα λίγο πιο πίσω,στο 1928.Πολύ συμπάθεια στον Αλή

[fon7]

Η ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Το παρακάτω κομμάτι δεν αφορά άμεσα τα Ιωάννινα αλλά όπως και να το δεις είναι τραγικό.Μόλις 100 χρόνια πριν.

Με νόμο του 1913 το ελληνικό κράτος έθεσε υπό απαγόρευση την εργασία έφηβων αγοριών κάτω των
16 ετών. Για τα νεαρά κορίτσια το επιτρεπτό όριο καθοριζόταν στα 18 έτη. Η εν λόγω νομοθεσία
αφορούσε την εργασία σε κλειστούς χώρους όπου αναπτύσσονταν κόνεις παντός είδους, δηλαδή σκόνη.
Στους υπόλοιπους χώρους εργασίας το όριο περιοριζόταν στα 14 έτη Ωστόσο, η πραγματικότητα υπήρξε
διαφορετική. Ενδεικτικά, με έρευνα στα κλωστοϋφαντουργεία του Πειραιά (1921) διαπιστώθηκε ότι το
78% των εργατριών επεδόθηκαν εις την εργασίαν από 10-12 ετών, ενίοτε δε και από 7 και 8 ετών (βλ.
Λιάκος, Α. [1993]. Εργασία και πολιτική στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας
και η ανάδυση των κοινωνικών θεσμών. Αθήνα: Ίδρυμα Έρευνας και Παιδείας της Εμπορικής Τράπεζας
της Ελλάδος, σ. 284).

[fon7]

Ιούλιος του 1914.

[fon7]

THE LATE BYZANTINE CITY: SOCIAL, ECONOMIC AND INSTITUTIONAL PROFILE

Από την σελίδα 90 ξεκινάει να λέει για τα Γιάννινα και αμέσως μετά για την Άρτα.Βέβαια είναι στα αγγλικά.

[fon7]

Τα γυμναστήρια του Μεσοπολέμου στα Ιωάννινα


ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΓΓΕΛΗ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 5-02-2022, 09:31
Πριν έναν αιώνα και κάτι, η πόλη των Ιωαννίνων ξεκίνησε την προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα δημοτικό γυμναστήριο, τις πρώτες της αθλητικές εγκαταστάσεις. Πάγια θέση των δημοτικών αρχών εκείνης της περιόδου ήταν ότι η δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων θα συμβάλλει στη βελτίωση της εικόνας της πόλης και στον εκσυγχρονισμό της. Είναι ένα «έργον προόδου και ανωτέρας κοινωνικής αγωγής» όπως αναφερόταν σε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Βέβαια, έως έναν βαθμό, η γυμναστική ήταν συνδεμένη και με τη στρατιωτική προετοιμασία των ανδρών και την εξύψωση του εθνικού φρονήματος.

Το 1923, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να χωροθετήσει το γυμναστήριο στη συνοικία Ζεβαδιέ -εκεί που σήμερα βρίσκεται η πλατεία Γηροκομείου. Στη συγκεκριμένη έκταση υπήρχε το ομώνυμο τζαμί αλλά και ένα οθωμανικό νεκροταφείο.

Τα οθωμανικά νεκροταφεία, που δεν ήταν και λίγα στην πόλη, μετά την αναγκαστική απαλλοτρίωσή τους για λόγους δημοσίου συμφέροντος, «προσφέρθηκαν» για την ανέγερση δημοσίων κτιρίων, πλατειών και κοινόχρηστων χώρων. Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κι αφού είχε προηγηθεί και η ανάλογη πρόταση από την τότε Γενική Διοίκηση Ηπείρου, το νεκροταφείο ισοπεδώθηκε και εν έτει 1924 ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του γυμναστηρίου. Μέσα σε λίγους μήνες το γυμναστήριο ήταν έτοιμο, με τα εγκαίνια να γίνονται τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.

Παράλληλα, όμως, έγινε και ένα άλλο υπαίθριο γυμναστήριο. Το οποίο προέκυψε μετά τη… δυναμική πρωτοβουλία και αποφασιστικότητα του Στρατού. Έναν μόλις μήνα μετά τα εγκαίνια του γυμναστηρίου στη συνοικία Ζεβαδιέ, το οποίο είχε παραχωρηθεί προσωρινά σε ένα αθλητικό σωματείο, έγιναν και τα εγκαίνια της υποδομής «Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου».

Το γυμναστήριο αυτό λειτούργησε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα η λαϊκή αγορά Αγίας Μαρίνας. Ο χώρος χρησιμοποιούνταν τότε ως δημοτική ιππαγορά. Η γειτνίασή του με τους στρατώνες που υπήρχαν τότε στα Λιθαρίτσια, αποτελούσε για τον Στρατό μια κατάλληλη επιλογή για να φτιάξει ένα γυμναστήριο για τους οπλίτες. Το Ε’ Σώμα Στρατού, με έγγραφό του προς το Δημοτικό Συμβούλιο, από το οποίο ζητούσε την παραχώρηση του χώρου, επικαλέστηκε και το γνωστό επιχείρημα του εκσυγχρονισμού της πόλης. «… η εν μέσω της πόλεως ύπαρξις ιππαγοράς, ήτις είναι εστία ανθυγιεινών μιασμάτων προς την παράστασιν αυτής» αναφερόταν στο έγγραφο προς τον Δήμο.

Ωστόσο, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τους ενοικιαστές της ιππαγοράς, με τον Στρατό όμως να μην τις αποδέχεται. Αρκετά δημοσιεύματα έκαναν λόγο σαφώς για «στρατιωτική αυθαιρεσία». Ο Δήμος, από την πλευρά του, έδωσε τελικά το πράσινο φως, και το γυμναστήριο δημιουργήθηκε όχι μόνο για τους οπλίτες αλλά και για τους πολίτες. «Το Γυμναστήριον θέλει έχη χαρακτήρα γυμναστηρίου της πόλεως, δυναμένου να χρησιμοποιηθή εφ’ όλων των γυμναστικών οργανώσεων και συλλόγων της πόλεως. Φρονούμεν ότι ο Δήμος δέον να παραχωρήση τον ειρημένον χώρον, της ιππαγοράς διά την εγκαθίδρυσιν γυμναστηρίου, καθότι αληθώς λόγοι υγιεινής και παραστάσεως της πόλεως επιβάλλουσι το τοιούτον» ανέφερε ο δήμαρχος την άνοιξη του 1924. Τη δαπάνη δε για την κατασκευή του υπαίθριου γυμναστηρίου ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο Στρατός.

Και τα δύο γυμναστήρια δεν άντεξαν πολύ. Το γυμναστήριο Ζεβαδιέ δε, πολύ λιγότερο, για αδιευκρίνιστους λόγους. Το «Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου», όπου έγιναν αρκετοί αγώνες, έπεσε στην αφάνεια στις αρχές της δεκαετίας του ’30.

Πηγές:

Εφημερίδα «Ήπειρος»

Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών

Ψαράκης Ευστράτιος, «Η διαμόρφωση του αθλητισμού στα Ιωάννινα του Μεσοπολέμου: Οι ‘λόγοι’, τα σωματεία, οι εγκαταστάσεις (1913-1936)», διπλωματική εργασία, 2016, Ιωάννινα


* Φωτογραφία: Πέτρος Ζωνίδης. Το "Γυμναστήριον Στρατού και Δήμου" κάτω από τα Λιθαρίτσια
typos-i.gr

http://www.pas.gr/forum/index.php?topic=4251.msg213968#msg213968
Την διπλοματική την έχω βάλει παλιότερα.Για όποιον ενδιαφέρεται να την διαβάσει.

[fon7]

ΓΙΑΝΝΕΝΑ- Η Δίκη της Πρίντζου που συντάραξε την πόλη, με τους 16 εκτελεσθέντες τον Ιούλιο και Αύγουστο το 1948…

Γιάννενα 1948.  Λίγο πριν από το τέλος του εμφυλίου πολέμου οι εκτελέσεις αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανταρτών του ΔΣΕ ακολουθούν η μία την άλλη. Φυλακίζονται στο παλιό παγοποιείο ΦΙΞ όπου βασανίζονται, προπηλακίζονται και εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες. Το καλοκαίρι του 1948 γίνονται τρεις ομαδικές δίκες. Εμειναν γνωστές ως «Δίκη της Σοφίας Φαρίδη», «Δίκη των Γιατρών» και «Δίκη της Πρίντζου».

Η Ευτυχία Πρίντζου, μαζί με άλλους 113  καταδικάστηκε από το Εκτακτο Στρατοδικείο Ιωαννίνων με το Γ’ Ψήφισμα (απόφαση 253/1948). Από αυτούς οι 48 καταδικάζονται σε θάνατο από μία φορά και πάνω και άλλοι 11 καταδικάζονται σε ισόβια ή άλλες μικρότερες ποινές, ενώ οι υπόλοιποι απαλλάσσονται «λόγω βλακείας»! Η δίκη έγινε στην αίθουσα τελετών της Ζωσιμαίας Ακαδημίας.

Οι 16 εκτελέστηκαν!  Τους σκότωσαν στο Σταυράκι σε τρεις ομάδες, στις 27 Ιουλίου, στις 9 και 10 Αυγούστου του 1948, ύστερα από φρικτά βασανιστήρια στο παγοποιείο «ΦΙΞ», τη «Μακρόνησο» των Ιωαννίνων.

Αναλυτικά,στις 27.7.48 – τουφεκίστηκαν στο Σταυράκι Ιωαννίνων, η Ευτυχία Πρίντζου, η Ελπινίκη Μπίτη, ο Κώστας Ράπτης, ο Άγγελος Χατζής (στέλεχος του ΚΚΕ και συνταγματάρχης του ΕΛΑΣ στα Γιάννενα) και ο Χρήστος Πρέντζας. Μεσολάβησαν δύο βδομάδες δραματικές από το γεγονός ότι ο στρατιωτικός διοικητής είχε δικαίωμα ν’ αφήνει ελεύθερους ακόμα και καταδικασμένους τετράκις παμψηφεί σε θάνατο – πράγμα που έκανε και για δυο θανατοποινίτες της υπόθεσης Πρίντζου, «λόγω αυθορμήτου και καταφανούς εκδηλώσεως μεταμέλειας» και για να «διάθεση τούτους προς ενεργόν εξυπηρέτησιν του αγώνος κατά των συμμοριτών». (καλό είναι να αποφύγουμε να αναφέρουμε ονόματα).Τις υπόλοιπες δύο ομάδες των εκτελεσμένων αποτέλεσαν οι: Χολέβας Κωνσταντίνος, Μπίτης Απόστολος, Ράπτης Κωνσταντίνος, Χαρίτων Ευάγγελος, Ζουρνάς Τιμολέων, Χόρδος Απόστολος, Ευαγγελίδης Ευάγγελος, Ασπρίδης Ιωάννης , Χρόνης Κωνσταντίνος, Στεργίου Γιώργος, Μαρνέλης Παναγιώτης και Καλαντζής Ιωάννης.Καί ένας ακόμα Γιαννιώτης, ένα παλικάρι 27 χρονών, ο τσαγκάρης Βασίλης Ντέτσικας,που πιάστηκε μάλλον κατά λάθος (λόγω συνωνυμίας) στις 20.7.48, πέθανε δυο μέρες αργότερα από τα βασανιστήρια στις στρατιωτικές φυλακές «Φιξ», και τον έθαψαν κρυφά τη νύχτα στο νεκροταφείο του Αγ. Νικολάου, λέγοντας πως επιχείρησε τάχα να δραπετεύσει και σκοτώθηκε..

Πρέπει να τονιστεί ότι, στη διάρκεια του εμφύλιου, οι φυλακές «Φιξ» αποτελούσαν πραγματικά ένα μικρό Μακρονήσι μέσα στο κέντρο των Ιωαννίνων (εκεί που βρίσκεται σήμερα το «Παλλάδιο») όπου γίνονταν κάθε είδους κτηνωδίες και βασανιστήρια κάτω από τις διαταγές, την επίβλεψη και την προσωπική συμμετοχή του λοχαγού Σπύρου Αραβανή.

Το Στρατοδικείο αποτελούσαν οι: Κουμπλής Ιωάννης, Ταγ/ρχης Πυρ/κού, Τσιμτσιλής Παναγιώτης Ταγ/ρχης ΣΕΜ, Ζώης Δημήτρης Ταγ/ρχης Διαδιβάσεων, Παττακός Στυλιανός Λοχαγός Μηχανοκινήτων, Μάνος Κων/νος Λοχαγός Πεζικού, ενώ βασιλικός Επίτροπος ήταν ο Κοτταρίδης Ιωάννης Στρατ. Δικ. Συμβούλου Δ΄ Τάξης και γραμματέας ο Χριστιάς Ευάγγελος Ανθ/γός Στρατ/κής Δικαιοσύνης.

Την υπεράσπιση των καταδικασθέντων είχε αναλάβει ο Δικηγορικός Σύλλογος Ιωαννίνων…

Δυό λόγια για την Ευτυχία Πρίντζου



Η Ευτυχία Πρίντζου
Γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1915. Πατέρας της ο αρχίατρος Γιάννης Πρίντζος. Απόφοιτη της Ζωσιμαίας Σχολής των Ιωαννίνων και του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Θεωρείται από τις οργανώτριες της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης. Στην διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε στο πλευρό του πατέρα της ως εθελόντρια νοσοκόμα. Στην Κατοχή οργανώθηκε στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στο ΚΚΕ. Διώχθηκε για την αντιστασιακή της δράση. Το 1948, ήταν γραμματέας της ΝΕ Ιωαννίνων του ΚΚΕ και μέλος του Γραφείου Περιοχής Ηπείρου.
epirusgate.gr

Σπάνια βίντεο από τα Γιάννενα μιας άλλης εποχής

[fon7]

Από τον Εμφύλιο στη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 – Ντοκουμέντα από έγγραφα της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής

Έρευνα του συνεργάτη του Η.Α. Αλέκου Ράπτη φέρνει στο φως ντοκουμέντα από έγγραφα της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής στα οποία περιλαμβάνονται στοιχεία από τον «φάκελο» Γιαννιωτών, ύποπτων για «αντεθνική» δράση και κομμουνιστική προπαγάνδα. Στο τελευταίο μέρος της έρευνας γίνεται εκτενής αναφορά στο ρεπορτάζ του Θύμιου Τζάλλα το 2005 για την αντίσταση των φοιτητών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων κατά του πραξικοπήματος την πρώτη κιόλας μέρα εκδήλωσής του στη χώρα.
Αλέκος Ράπτης21/04/2020 11:42

Η «αποεαμοποίηση» της ελληνικής κοινωνίας 1945 – 46
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η κατοχή των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών από τις δυνάμεις του γερμανικού ναζιστικού Ράιχ μετέβαλλαν ριζικά πολλά από τα πολιτικά δεδομένα του Μεσοπολέμου.

Το 1945 – 1946 στην Ελλάδα «η αποκατάσταση της κυβερνητικής εξουσίας, σε μία χώρα που είχε ήδη διχαστεί από τις εμφύλιες συγκρούσεις κατά την διάρκεια της κατοχής και των Δεκεμβριανών, δεν έφερε ασφάλεια και ειρήνη στη χώρα… Η κυβέρνηση, για να αποκαταστήσει την εξουσία της έπρεπε να στηριχθεί σε ένα κρατικό μηχανισμό αφοσιωμένο στο καθεστώς και ικανό να καταστείλει την δράση των αντιστασιακών οργανώσεων και να προωθήσει την «αποεαμοποίηση» της κοινωνίας», γράφει ο Πολυμέρης Βόγλης, ιστορικός και συγγραφέας, στο βιβλίο του «Η εμπειρία της φυλακής και της εξορίας».

Στη μεταπολεμική Ελλάδα του΄50, οι συνθήκες για την Αριστερά ήταν εξαιρετικά δύσκολες, καθώς το (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας) ΚΚΕ είχε τεθεί εκτός νόμου και το Β΄ Αντάρτικο και ο ΔΣΕ είχαν ηττηθεί στον Γράμμο και στον Βίτσι.

«Γιατί εμφορείται από αντεθνικές αντιλήψεις και προπαγανδίζει»
Οι φυλακίσεις και οι εξορίες κατά παντός αριστερού, αλλά και απλών προοδευτικών πολιτών, εντάχθηκαν στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας και αποτέλεσαν την πιο απαίσια και σκοτεινή πλευρά της μεταπολεμικής Ελλάδας.

«Η περίπτωση των ανδρών της Εθνοφυλακής (το 1945), “που δεν μπορούσαν να συγκρατηθούν όταν έβλεπαν κομμουνιστή” είναι ενδεικτική του ρόλου των Σωμάτων Ασφαλείας στη μετά την Βάρκιζα περίοδο. Η Εθνοφυλακή είχε συσταθεί από άνδρες, οι οποίοι είχαν συχνά επιστρατευθεί στα Δεκεμβριανά για να πολεμήσουν κατά του ΕΛΑΣ και συχνά επρόκειτο για άτομα που είχαν υπηρετήσει στα Τάγματα Ασφαλείας…» γράφει ο Πολυμέρης Βόγλης, ιστορικός και συγγραφέας, στο βιβλίο του «Η εμπειρία της φυλακής και της εξορίας».

Αναφέρει ο Γιώργος Λεονταρίτης, ιστορικός και συγγραφέας, στο βιβλίο του «Από τον Εμφύλιο στην ΕΔΑ»:

«…χωρίς τα περιβόητα πιστοποιητικά “κοινωνικών φρονημάτων” ήταν αδύνατον να βρεις δουλειά. Οι «εθνικώς ύποπτοι» εκαλούντο κάθε τόσο στο οικείο παράρτημα της Ασφάλειας… Ο χαφιεδισμός είχε γίνει επάγγελμα για μια κατηγορία αλητών ή παλιών δοσιλόγων, που μεταμφιέστηκαν σε «εθνικόφρονες» και κάρφωναν τους δημοκρατικούς (πολίτες) έναντι σημαντικής αμοιβής στις υπηρεσίες Ασφαλείας και στην ΚΥΠ (Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών)».

 Οι Επιτροπές Δημόσιας Ασφαλείας στα Γιάννενα το 1946
Το καλοκαίρι του 1945 βρετανοί αξιωματικοί της Αστυνομίας και των Φυλακών (British Police and Prisons Mission) ανέλαβαν στην Ελλάδα την αναδιοργάνωση Σωμάτων Ασφαλείας, με τη Χωροφυλακή να επιστρατεύει αποκλειστικά άτομα «τα οποία εμφορούνται από αντικομουνιστικές πολιτικές πεποιθήσεις».

Στα Γιάννενα του 1946 – 1947, η οργανωτική δομή της Χωροφυλακής και η εν γένει δομή του καταδιωκτικού αντικομουνιστικού μηχανισμού είχε ως ακολούθως:

Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Ηπείρου
Γραφείο Ειδικής Ασφαλείας (Ηπείρου)
Διοίκηση Χωροφυλακής Ιωαννίνων
Διοικητής ταγματάρχης, Ι.Κ.

Γραφείο Ειδικής Ασφαλείας
Διοικητής Γ.

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων
Διοικητής Ασφαλείας Μοίραρχος, Χ.Ζ.

Γραφείο Δημόσιας Ασφαλείας
Διοικητής Διοικήσεως ταγματάρχης, Ι.Κ.

Επιπλέον δε, η κυβερνητική εξουσία είχε δημιουργήσει ανά την Ελλάδα τις περιβόητες «Επιτροπές Ασφαλείας», οι οποίες ήταν επιφορτισμένες με τις εκτοπίσεις πολιτώνκαι την «αποεμοποίηση της κοινωνίας».

Παράλληλα δε λειτουργούσαν και δευτεροβάθμιες «Επιτροπές Ασφαλείας», οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις «έριχναν στα χαμηλά» τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις για την εφαρμογή του απάνθρωπου μέσου, του εκτοπισμού πολιτών σε εξορία.

Το καλοκαίρι του 1946 η «Επιτροπή Δημόσιας Ασφαλείας Ιωαννίνων», είχε ως ακολούθως:

Πρόεδρος
Νομάρχης Ιωαννίνων Λ.Δ.

Πρωτοδίκης Ιωαννίνων Π.Γ.

Μέλος
Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Σ.Γ.

Συμμετέχων άνευ ψήφου
Διοικητής Χωρ/κης ταγματάρχης Ι.Κ.

Η Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή και το Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων από το 1946 και μετά



Α1 έγγραφο

Το έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, Γραφείο Δημόσιας Ασφάλειας Ιωαννίνων, με ημερομηνία 1η Νοεμβρίου 1946 είναι αρκετά κατατοπιστικό.

Μέσα από αυτό το έγγραφο διακρίνουμε την απίστευτη παντοδυναμία των μελών της «Επιτροπής Δημόσιας Ασφαλείας Ιωαννίνων», η οποία «αποφαίνεται» και επιβάλλει εξοντωτικές ποινές σε δύο συλληφθέντα μέλη του ΚΚΕ, κρίνοντάς τους «λίαν επικινδύνους (διά) την Δημοσίαν Ασφάλειαν και Τάξιν», εκτοπίζοντας τους στην Ικαρία.

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

ΑΠΟΦΑΣΙΣ 140

Εν Ιωαννίνοις σήμερον την 1ην του μηνός Νοεμβρίου του έτους 1946, ημέραν της εβδομάδος Παρασκευήν και ώραν 6ην Μ.Μ. η υπογεγραμμένη Πρωτοβάθμιος Επιτροπή Ασφαλείας Ιωαννίνων αποτελουμένη εκ των 1) Δ.Λ. Νομάρχου Ιωαννίνων ως Προέδρου 2) Χ.Α. Προέδρου Πρωτοδικών 3) Γ.Σ. Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών Ιωαννίνων ως μελών και 4) του άνευ ψήφου συμετασχόντος Διοικητού Χωροφυλακής Ιωαννίνων Κ.Ι. Ταγματάρχου, συνήλθεν εις το Νομαρχιακόν Κατάστημα ίνα αποφασίση επί του κάτωθι θέματος.

Η Δ.Χ Ιωαννίνων υποβάλλει τω Νομάρχη Ιωαννίνων διά της υπ΄αριθ. 16/25/147 – 10 – 46 αναφοράς της, την υπ΄αριθ. 16/ 10/ 44 – 18 – 946 ομοία του Τμήματος Ασφαλείας Ιωαννίνων μετά σχηματισθείσαν δικογραφίαν περι εκτοπίσεως των.

1) Ι.Σ. του Σ., γεννηθέντος εις χωρίον Ανατολή Λαρίσσης και διαμένοντος εις Πρέβεζαν, Γεωπόνος παρά τη Αγροτική Τραπέζη ετών 35, και 2) Π.Μ. του Η., κατοίκου Ιωαννίνων ετών 32, ράπτου, και αναφέρει ότι τυγχάνοντες ηγετικά στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος, παρουσιάζουν ενεργόν δράσιν εις την παρούσαν Κομμουνιστικήν εξέγερσιν – παροτρύνουν και στρατολογούν Κομμουνιστάς δια την πύκνωσιν των έξω συμμοριών μεθ΄ών έρχονται και εις επαφήν χρησιμοποιούμενοι οι προς τούτο ως σύνδεσμοι. Ενεργούν κρυφά εράνους ων το προϊόν χρησιμοποιούσι δια την οικονομικήν ενίσχυσιν των κομμουνιστικών συμμοριών και άλλων εγκληματιών. Καταφέρονται Δημοσία κατά του νομίμου Καθεστώτος. Ο Ι.Σ. έχει και γυναικάδελφον δρώντα ως Αρχηγός Κομμουνιστικής συμμορίας εις ύπαιθρον. Κρίνει τούτους ως επικινδύνους και προτείνει την εκτόπισήν των.

Η Επιτροπή λαβούσα υπ΄όψιν της και την προφορικήν εισήγησιν του Διοικητού της Χωροφυλακής και μετά λεππτομερή μελέτην της δικογραφίας κρίνει λίαν επικινδύνους τους ανωτέρω εις την Δημοσίαν Ασφάλειαν και Τάξιν διό αποφαίνεται,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ

Ομοφώνως την εκτόπισην των επι έν έτος (1) έτος εις την Νήσο Ικαρίαν και χαρακτηρίζει αυτούς απόρους και ικανούς προς εργασίαν.

Εφ ώ συνετάγη και υπογράφεται

Ο Πρόεδρος Δ.Λ.

Νομάρχης

Τα μέλη

Χ.Α.

Γ.Σ.

Ακριβές αντίγραφον

Ιωάννινα τη… 1946

Το Γραφείον Δημοσίας Ασφαλείας



Α2 έγγραφο

Η παρακάτω βεβαίωση, χαρτοσημασμένη με ένα χαρτόσημο Δημοσίου και ένα της Χωροφυλακής, εκδόθηκε από την Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή, Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων και φέρει ημερομηνία 4 Φεβρουαρίου 1948.

Καταγράφει εν περιλήψει τα προσωπικά στοιχεία, τα οποία αντλήθηκαν από τον ατομικό φάκελο ενός γιαννιώτη πολίτη και αφορά την πρόσληψη σε δημόσια υπηρεσία.

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων

Αριθ. Πρωτ. 15/5/742

Βεβαίωσις

Βεβαιούται ότι ο Γ.Π. του Μ., κάτοικος Ιωαννίνων, κατά την Κατοχήν οργανώθη εις το ΕΑΜ. Επί Ελασοκρατίας προσέφερε οικειοθελώς υπηρεσίας εις τα εν Ιωαννίνοις Τμήματα του ΕΛΑΣ. Μετά την συμφωνίαν της Βάρκιζας και μέχρι σήμερον επεδείξατο καλήν διαγωγήν.

Τη αιτήσει του χορηγείται το παρών δια την…

Ιωάννινα τη 4η Φεβρουαρίου 1948.

Ο Διοικητής Ασφαλείας



Α3 έγγραφο

Η παρακάτω βεβαίωση, χαρτοσημασμένη με τέσσερα χαρτόσημα Δημοσίου και δύο της Χωροφυλακής, εκδόθηκε από την Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή, Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων και φέρει ημερομηνία 27 Φεβρουαρίου 1948.

Καταγράφει εν περιλήψει τα προσωπικά στοιχεία, τα οποία αντλήθηκαν από τον ατομικό φάκελο ενός γιαννιώτη πολίτη και αφορά την πρόσληψη σε δημόσια υπηρεσία.

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων

Αριθ. Πρωτ. 15/5/762α

Βεβαίωσις

Βεβαιούται ότι ο Π.Ι του Γ. κάτοικος Ιωαννίνων, κατά την κατοχήν οργανώθη εις το ΕΑΜ και, ενταχθείς εις τον μόνιμον ΕΛΑΣ, υπηρέτησεν μέχρι της διαλύσεώς του χωρίς να βαρύνεται ούτος με εγκληματικάς πράξεις. Μετά την Βάρκιζαν ούτος δεν εκινήθη αντεθνικώς και κατά μήνα Οκτώβριον 1946 επιστρατευθείς δι΄ατομικής προσκλήσεως ετραυματίσθη εις επιχειρήσεις κατά των συμμοριτών. Γενικώς η μετά την απελευθέρωσιν στάσιν του είναι καλή, προς δε και απεκήρυξεν την ανταρσίαν και τας αντεθνικάς οργανώσεις.

Τη αιτήσει του χορηγείται η παρούσα…

Ιωάννινα τη 27 Φεβρουαρίου 1948.

Ο Διοικητής Ασφαλείας



Α4 έγγραφο

Το κατεπείγον απόρρητο έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων φέρει ημερομηνία 23 Ιουλίου 1950.

Σε αυτό το έγγραφο το Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων απευθύνεται στη Γενική Διοίκηση Ηπείρου (ΓΔΗ), ζητώντας να της προσκομισθούν οι ονομαστικές καταστάσεις των εργαζομένων στις υφιστάμενες υπηρεσίες της ΓΔΗ, ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί έρευνα «επί των κοινωνικών των φρονημάτων, καθ’ ότι δεν αποκλείεται, εν αγνοία βεβαίως της υπηρεσίας, τινές εξ αυτών να είναι επικίνδυνοι κομμουνισταί».

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων

Αριθ. Πρωτ.6/18/43

Εξ- επείγουσα – Απόρρητος επι αποδείξει

Ιωάννινα τη 23 Ιουλίου 1950

Προς την Γεν. Δ/νσιν Ηπείρου

Ενταύθα

«Περί των άνευ πιστοποιητικού νομιμοφροσύνης υπηρετούντων υπαλλήλων».

Λαμβάνομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς όπως ευαρεστούμενοι διατάξητε απάσας τας υφισταμένας υμών υπηρεσίας και γνωρίσωμεν υμίν το ταχύτερον δυνατόν τα ονοματεπώνυμα και λοιπά στοιχεία ταυτότητος των τυχόν, άνευ πιστοποιητικού νομιμοφροσύνης, προσληφθέντων υπαλλήλων είτε ως μονίμων, είτε επι ημερομισθίω, είτε καθ’ οινδήποτε άλλον τρόπον, προκειμένω να προβώμεν εις σχετικήν έρευναν επί των κοινωνικών των φρονημάτων, καθ’ ότι δεν αποκλείεται, εν αγνοία βεβαίως της υπηρεσίας, τινές εξ αυτών να είναι επικίνδυνοι κομμουνισταί.

Ο Διοικητής της Ασφαλείας



Α5 έγγραφο

Το απόρρητο επί «αποδείξει προσωπική» έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, Διοίκηση Χωροφυλακής Ιωαννίνων, Γραφείο Εθνικής Ασφαλείας, φέρει ημερομηνία 5 Απριλίου 1954.

Σε αυτό το έγγραφο το Γραφείο Εθνικής Ασφαλείας της Χωροφυλακής Ιωαννίνων ενημερώνει τη Γενική Διοίκηση Ηπείρου (ΓΔΗ), ότι «ο εν τη περιλήψει αναφερόμενος βαρύνεται με την ακόλουθον κομμουνιστικήν δράσιν…», προτείνοντας να του αποσταλεί ο φάκελος «εις το Συμβούλιον Νομιμοφροσύνης προς απόλυσιν».

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Διοίκησις Χωροφυλακής Ιωαννίνων

Γραφείον Εθνικής Ασφαλείας

Αριθ. Πρωτ. Ι/6629/Ιδ.

 Απόρρητος επί αποδείξει προσωπική

 Ιωάννινα τη 5 Απριλίου 1954

 Προς

Την Γενικήν Διεύθυνσιν Ηπείρου

Διεύθυνσιν Εσωτερικών

Ενταύθα

Κομμουνιστής Υπάλληλος… Β.Α. του Χρ.

Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω υμίν, κατόπιν της υπ’ αριθ. 9/213/4 έ.έτ. διαταγής του Υπουργείου Εσωτερικών, ότι ο εν τη περιλήψει αναφερόμενος βαρύνεται με την ακόλουθον κομμουνιστικήν δράσιν και να παρακαλέσω όπως εισαγάγητε τούτον εις το Συμβούλιον Νομιμοφροσύνης προς απόλυσιν.

Ι/ Προ της 1ης Μαΐου 1941 φέρεται ως νομιμόφρων.

ΙΙ/ Κατά την περίοδον της κατοχής μέχρι συμφωνία Βαρκίζης. Κατά την διάρκειαν της κατοχής δεν εσημείωσεν ενεργόν ανάμειξιν εις την εαμοκομμουνιστική κίνησιν. Κατά την διάρκειαν όμως της εαμοκρατίας, ήτοι αφ’ ότου αι εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες ανεχώρησαν εξ Ηπείρου εις Κέρκυραν, εξεδηλώθη δημοσία ως οπαδός της εαμοκομμουνιστικής παρατάξεως και έλαβε μέρος εις διοργανωθείσας, δημοσίως οχλοκρατικάς συγκεντρώσεις των εαμοκομμουνιστών.

ΙΙΙ/ Μετά την συμφωνίαν της Βαρκίζης. Δεν εσημείωσεν εμφανή ανάμειξιν εις αναρχικάς εκδηλώσεις. Κατά τας βουλευτικάς εκλογάς του έτους 1946 πειθήνιον όργανον των επαγγελματιών του ΚΚΕ περί αποχής των μελών του εκ των εκλογών τούτων, απέσχεν αυτών και ούτος απόδειξις δε τούτου είναι ότι εξηκολούθη προσφέρων τας υπηρεσίας του εις τον κομμουνισμόν. Από των εκλογών τούτων μέχρι του Ιουλίου 1947 ετήρει στάσιν λίαν επιφυλακτικήν και ταυτοχρόνως ύποπτον.

Κατά τον μήνα Ιούλιον 1947, κριθείς ύποπτος συνεργασίας μετά του ανδροθέντος κομμουνιστοσυμμοριτισμού, συνελήφθη και ενεκλείσθη επί μήνα περίπου εις τας εν Ιωαννίνοις Ποινικάς φυλακάς. Αφεθείς ελεύθερος κατόπιν υποβολής δηλώσεως περί αποκηρύξεως του ΚΚΕ. Έκτοτε, καθ’ όλην την διάρκειαν του αντισυμμοριακού αγώνος, εις ουδεμίαν εκδήλωσιν εθνικιστικήν προέβη, καίτοι τον εβάρυνεν το παρελθόν, εις τρόπον ώστε να υποτεθή ότι εστράφη προς τα εθνικά ιδεώδη, τουναντίον ετήρησεν στάσιν ύποπτον και επιφυλακτικήν, ασφαλώς δε εκ του φόβου λήψεως κατ’ αυτού μέτρων.

Από της λήξεως του κομμουνιστοσυμμοριακού αγώνος, εξηκολούθησε τηρών την αυτήν επιφυλακτικήν στάσιν, μη εκδηλούμενος ούτε εθνικιστικώς ούτε και κατά του κομμουνισμού. Κατά τας εκλογάς των ετών 1950 – 1951 και 1952 δεν εξεδηλώθη υπέρ παρατάξεως τινός. Ούτος, ως εξηκριβώθη, πάσχει εξ έλκους βολβού 12 δακτύλου εις την πάθησίν του δε ταύτην συνάδελφοί του εθνικόφρονες αποδίδουν το ότι διάγει φιλησύχως χωρίς όμως να αποβάλη τας κομμουνιστικάς του πεποιθήσεις.

ΙΥ/ από του έτους 1947 μέχρι σήμερον: Επειδή εκ πάντων των ανωτέρω προκύπτει ότι ο εν λόγω ουδέποτε προέβη εις εκδήλωσιν τινά εθνικιστικού περιεχομένου, η δε επιδεικνυομένη φιλησύχως διαγωγή του είναι επίπλαστος και επιφανειακή ίσως δε να μην εκδηλώνη τας κομμουνιστικάς του πεποιθήσεις λόγω της εξ ης πάσχει ασθενείας, διά ταύτα η υπηρεσία μου έχει την γνώμην ότι ούτως ουδέποτε απέβαλε την κομμουνιστικήν ιδεολογίαν και ότι εμμένει εις αυτήν.

Ο Διοικητής της Διοικήσεως

Ζ.Χ.

Ταγματάρχης



Α6 έγγραφο

Το έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής,

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων με τον χαρακτηρισμό «Επείγον», φέρει ημερομηνία 23 Αυγούστου 1954.

Με το έγγραφο αυτό, το Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων ζητά από μια δημόσια υπηρεσία την ονομαστική κατάσταση των εργαζομένων της με τα πλήρη στοιχεία τους.

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Τμήμα Ασφαλείας Ιωαννίνων

Αριθ. Πρωτ. 18/5/14β

Επείγον

Εν Ιωαννίνοις τη 23 Αυγούστου 1954

Προς…

Ενταύθα.

Έχομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν υμάς όπως μας διαβιβάσετε το ταχύτερον ονομαστικήν κατάστασιν, εμφαίνουσα πλήρη στοιχεία ταυτότητος και υπηρεσίαν ην εκτελεί έκαστος των υπηρετούντων εν Ιωαννίνοις εμμίσθων υπαλλήλων της υπηρεσίας σας.

Η εν λόγω κατάστασις παρακαλώ όπως υποβληθή εις διπλούν εξ ων η μια να είναι ανυπόγραφος και ασφράγιστος.

Ο Προσ(ωρινός)

Διοικητής Ασφαλείας

Μ.Γ.

Υπομοίραρχος



Α7 έγγραφο

Στο έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, με ημερομηνία 12 Φεβρουαρίου 1958, η Υποδιεύθυνσις Χωροφυλακής Ιωαννίνων αποστέλλει στη Νομαρχία Ιωαννίνων, διά μέσου της Διευθύνσης Χωροφυλακής Ιωαννίνων, σχετική βεβαίωση για την έκδοση Πιστοποιητικού Κοινωνικών Φρονημάτων

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Υποδιεύθυνσις Χωροφυλακής Ιωαννίνων

Βεβαίωσις

Βεβαιούται ότι ο Τ.Ν του και της… εκ Κατσικάς, Δωδώνης Ιωαννίνων κατέθηκε υμίν δικαιολογητικά προς έκδοσιν Πιστοποιητικού Κοινωνικών Φρονημάτων, όπερ θέλει διαβιβασθή μέσω της Διευθύνσεως Χωροφυλακής Ιωαννίνων εις Νομαρχίαν Ιωαννίνων…

Εν Ιωαννίνοις τη 12 – 2 – 1958.

Ο Γραμματεύς της Υποδιευθύνσεως

Γ.Κ.

Ενωμοτάρχης



Α8 έγγραφο

Στο έγγραφο της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1958, η Διοίκηση Χωροφυλακής Ιωαννίνων αποστέλλει στη Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας της Χωροφυλακής στην Αθήνα προσωπικά στοιχεία από τον συνολικό ατομικό φάκελο ενός γιαννιώτη πολίτη, τα οποία αφορούν την πολιτική του δράση.

Ακολουθεί αυτούσιο το έγγραφο:

Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Διοίκησις Χωροφυλακής Ιωαννίνων

Αριθ. Πρωτ. Ι/9002/3.

 Απόρρητος επί αποδείξει

Ιωάννινα τη 15 Μαρτίου 1958

Προς

Το Υπουργείον Εσωτερικών

Γενικήν Διεύθυνσιν Χωροφυλακής

Διεύθυνσιν Ασφαλείας

Γ΄ Τμήμα Εθνικής Ασφαλείας

Γραφείον 1ον

Αθήνας

«Κοινωνικά φρονήματα του Τ.Ν του Β…, γεννηθέντος το έτος 1919, εις Κατσικά Ιωαννίνων και κατοικούντος ομοίως γεωργός».

Λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω ότι ο εν περιλήψει κατ’ εφαρμογήν του Ν. 516/48. κατέθεσεν αίτησιν παροχής πληροφοριών περί των κοινωνικών του φρονημάτων εις την Νομαρχίαν Ιωαννίνων…

Περί των φρονημάτων του αναφέρω τα κάτωθι.

Προ του έτους 1940 ήτο Εθνικόφρων.

Κατά την διάρκειαν της κατοχής ωργανώθη οικιοθελώς εις το ΕΑΜ κα ως υπεύθυνος αυτού ειργάσθη με ζήλον διά την επικράτησιν του κομμουνισμού, επιτυχών δε διά της προπαγάνδας όπως παρασύρη πλείστους αφελείς ομοχωρίους του εις την αντεθνικήν ταύτην οργάνωσιν.

Μετά την συμφωνίαν της Βαρκίζης εξηκολούθει να πιστεύη εις την ιδεολογίαν του και εξεφράζετο δημοσία υπέρ των αναρχικών οργανώσεων.

Εις τας εκλογάς της 31–3–1946 δεν εψήφισεν και επροπαγάνδισεν υπέρ της αποχής, υπακούσας εις τας προς τούτο εντολάς του ΚΚΕ.

Μετά τας εκλογάς ταύτας εξηκολούθη να εμμένη εις τας κομμουνιστικάς του αρχάς.

Την 30–7–1946, κληθείς εις τας τάξεις του Εθνικού Στρατού, προσήλθε και κατετάγη, απολυθείς την 29–9–1951, με την κατηγορίαν ΑΛΦΑ. Κατά την διάρκειαν της εν τω Στρατεύματι υπηρεσίας του δεν εξεδηλώθη αντεθνικώς.

Εις τας εκλογάς των ετών 1952 και 1956 εψήφισεν αριστερούς υποψηφίους.

Κάτοχος ών Ραδιοφώνου, ακροάτο τας εκπομπάς ραδιοσταθμών των Χωρών του Παραπετάσματος, αναγιγνώσκει κομμουνιστικόν τύπον και συναναστρέφεται κομμουνιστάς.

Κατ΄εφαρμογήν της υπ΄αριθμ. 34/55 εγκ. διαταγής υμών υπεβλήθη πρότασις διατηρήσεως του χαρακτηρισμού του ως κομμουνιστού, διότι, ως διεπιστώθη εκ της παρακολουθήσεώς του, εμμένει εις τους σκοπούς και επιδιώξεις του ΚΚΕ.

Σχετικάς περί των φρονημάτων του πληροφορίας παρακαλώ να παράσχητε εις την Νομαρχίαν Ιωαννίνων.

Ο Διοικητής της Διοικήσεως

Ε.Ρ.

Αντισυνταγματάρχης

Ακριβές αντίγραφον

Αθήναι 16 – 4 – 1958

Η Διεύθυνσις Ασφαλείας

Το παρακράτος, η Αμερικανική Στρατιωτική Αποστολή και η αμερικανική ΚΥΠ (CIA) στην Ελλάδα την δεκαετία του ‘60
Ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου στο βιβλίο του «Η Δημοκρατία στο απόσπασμα» αποτυπώνει ρεαλιστικά τον πολιτικό εξτρεμισμό της «βίας και νοθείας», που επικρατεί στην ελληνική πολιτική συντηρητική σκηνή τη δεκαετία του ‘60.

Γράφει λοιπόν ο Ανδρέας Παπανδρέου:

«Χέρι – χέρι με την συντηρητική οικονομική πολιτική της Ελλάδας βάδιζε και το αστυνομικό κράτος, που ήταν συνέπεια του εμφυλίου πολέμου. Μετά την εκκαθάριση του στρατού, της αστυνομίας και των δημοσίων υπηρεσιών από οποιοδήποτε στοιχείο, ύποπτο αριστερών τάσεων, ένας μυστικός παρακρατικός μηχανισμός, αποτελούμενος κυρίως από στρατιωτικές κλίκες, είχε κατορθώσει να ασκεί τον έλεγχο πάνω στην κρατική εξουσία. Ειδική νομοθεσία είχε κυριολεκτικά εξουδετερώσει τις βασικές αρχές του συντάγματος, που εγγυώταν τις προσωπικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ), μετά από μια δεκαετία στην αρχή, είχε ταυτισθεί όχι μόνο με την κυβέρνηση μα με το ίδιο το κράτος. Αυτό το κόμμα –από παράδοση η επέκταση του Παλατιού (Βασιλεύς) στην πολιτική ζωή της χώρας– αναγνώριζε τον Βασιλιά σαν την ύπατη πηγή εξουσίας σε όλα τα δημόσια ζητήματα –ακριβέστερα τον Βασιλιά και τους Αμερικανούς, τον «ξένο παράγοντα»… γι’ αυτό δεν είναι εκπληκτικό ότι ο Βασιλιάς και ο «ξένος παράγων» σχημάτισαν στενό συνασπισμό. Ούτε επίσης είναι εκπληκτικό ότι η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και οι μυστικές υπηρεσίες της Ελλάδας είναι αντίστοιχες επεκτάσεις της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής και της Αμερικανικής ΚΥΠ (CIA)…»

Στις 16 Φεβρουαρίου 1964 η Ένωση Κέντρου κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 53% με την υπόσχεση του αρχηγού της Γεωργίου Παπανδρέου ότι θα εφαρμόσει πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα.

Η μυστική παρακρατική οργάνωση Ελλήνων αξιωματικών ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών)
Η ΕΡΕ, το Παλάτι, ο Στρατός, η Αστυνομία, το κλιμάκιο της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής και η αμερικανική ΚΥΠ (CIA) στην Ελλάδα, θεωρώντας ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου αποτελεί παρένθεση, επένδυσαν στην τακτική του φόβου, «στη δήθεν κατάρρευση της οικονομίας και στον επερχόμενο κομμουνιστικό κίνδυνο».

Ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αλλά ήταν φανερό πως είχε την κυβέρνηση, αλλά όχι την εξουσία.

Δεν έλαβε σχεδόν κανένα μέτρο, για να διασφαλίσει και να αλλάξει τις δομές του στρατού, οι οποίες λειτουργούσαν κάτω από το παρακράτος του ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών).

Ο ΙΔΕΑ ήταν μία μυστική παρακρατική οργάνωση ελλήνων αξιωματικών, η οποία αναμίχθηκε στα πολιτικά πράγματα της χώρας, μετά την απελευθέρωση και τον Εμφύλιο, με σκοπό την αντιμετώπιση «τυχόν επαπειλούμενου κομμουνιστικού κινδύνου» και δημιουργήθηκε από αξιωματικούς με εθνικιστικό, συντηρητικό και φιλοβασιλικό προσανατολισμό.

Το παρακράτος του ΙΔΕΑ είναι δυνατό να θεωρηθεί ως προοίμιο της 21ης Απριλίου του 1967, καθώς δύο αξιωματικοί στελέχη του, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Δημήτριος Ιωαννίδης, είχαν ιδρύσει την οργάνωση ΕΕΝΑ, (Εθνική Ένωση Αξιωματικών) ως παρακλάδι του ΙΔΕΑ.

Ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, η Αμερικανική Στρατιωτική Αποστολή στην Ελλάδα και η ελληνική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ)
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αποτέλεσε το τελικό προϊόν συνεργασίας της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής της Αμερικανικής ΚΥΠ (CIA) με την ελληνική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ).

Ο μελλοντικός δικτάτορας μαθήτευσε σε Advanced Intelligence Center στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, δημιουργώντας πολύτιμες γνωριμίες με στελέχη των εδώ αμερικανικών υπηρεσιών.

Επιπλέον δε, η CIA συνεργαζόταν με τις Ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις – Λόχοι Ορεινών Καταδρομών (ΛΟΚ), που ήταν επίλεκτο σώμα του ελληνικού στρατού και παρέμεινε πιστό στα Ανάκτορα και στον Βασιλιά.

Το 1967 η Ελλάδα βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου και την εξουσία ασκούσε από τις 3 Απριλίου η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος είχε τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου.

«Η χούντα των συνταγματαρχών, κάτω από την αιγίδα της Αμερικανικής ΚΥΠ και της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής εφάρμοσε το σχέδιο «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» που ήταν σχέδιο του ΝΑΤΟ για ανάληψη της εξουσίας από τον στρατό, με σκοπό να εξουδετερωθεί κομμουνιστική εξέγερση, σε περίπτωση που εισέβαλλαν στην Ελλάδα δυνάμεις του Σοβιετικού στρατοπέδου. Ο Παπαδόπουλος, παλιός φίλος της Αμερικανικής ΚΥΠ και επίσημος σύνδεσμός της με την Ελληνική ΚΥΠ, επιλέχθηκε να εφαρμόσει το σχέδιο…» αναφέρει συγκεκριμένα ο Ανδρέας Παπανδρέου στο βιβλίο του, «Η Δημοκρατία στο απόσπασμα» και στην κατάλυση της δημοκρατίας από τους συνταγματάρχες.

21 Απριλίου 1967, η δημοκρατία στο απόσπασμα
Τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου του 1967 o ελληνικός λαός ξυπνούσε από τον ανατριχιαστικό θόρυβο, που έκαναν οι ερπύστριες των τανκς των πραξικοπηματιών, καθώς άφηναν τις χαρακιές τους στους έρημους δρόμους, στήνοντας για τα καλά την αμήχανη δημοκρατία στον τοίχο.

Οι πραξικοπηματίες της χούντας, με επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, είχαν καταλύσει το δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα, επιβάλλοντας στρατιωτική στυγνή δικτατορία, η οποία διάρκεσε επτά σχεδόν χρόνια, μέχρι το 1974.

Ο πολιτικός κόσμος της χώρας είχε βρεθεί εντελώς απροετοίμαστος και ο αιφνιδιασμός της χούντας των συνταγματαρχών ήταν απόλυτος.

Μέσα σε λίγες ώρες οι πραξικοπηματίες διέλυσαν όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς, τα συνδικάτα και τις οργανώσεις νεολαίας, ενώ δεκάδες πολίτες της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς συνελήφθησαν και εκτοπίσθηκαν σε άγονα νησιά.

Γιάννενα 21 Απριλίου 1967, οι φοιτητές ενάντια στη χούντα
Η πρώτη ηλιαχτίδα αντίστασης ενάντια στη δικτατορία εκδηλώθηκε την ίδια μέρα στα Γιάννενα από τους φοιτητές του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ήταν η πρώτη εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στο πραξικόπημα της χούντας των συνταγματαρχών της 21ηςΑπριλίου 1967.

Τη γενναία αυτή τολμηρή πράξη της αντίστασης των φοιτητών ενάντια στη δικτατορία, καταγράφει την 1η Δεκεμβρίου 2005 η εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών» σε εκτενές ρεπορτάζ του τότε διευθυντή της εφημερίδας, Θύμιου Τζάλλα.

Αναφέρει σχετικά η εφημερίδα στην ιστορική της έρευνα:

«…οι νέες γενιές δεν ξέρουν καν ότι η πρώτη διαμαρτυρία εναντίον της χούντας σε όλη την Ελλάδα έγινε εδώ, δίπλα μας, στη λεωφόρο Δωδώνης… Υπό άλλες συνθήκες η συγκέντρωση της 21ης Απριλίου του 1967 θα ήταν σημείο αναφοράς για τα Γιάννενα, για μια μικρή πόλη δηλαδή, όπου οι πράξεις αντίστασης δεν ήταν ποτέ στην ημερήσια της διάταξη. Η πρώτη εκδήλωση διαμαρτυρίας σε όλη την Ελλάδα, με πολλούς από τους πρωταγωνιστές της να οδηγούνται στις φυλακές, στα κρατητήρια της ΕΑΤ – ΕΣΑ, να κυνηγιούνται ανηλεώς από τη χούντα. Και το πανεπιστήμιο θα έπρεπε να θεωρεί εκείνη την ημέρα κληρονομιά του, να την προβάλει αναλόγως και να είναι ο πρωταγωνιστής των εκδηλώσεων μνήμης με την κορυφαία του στιγμή: Τη στιγμή που οι φοιτητές του, πρώτοι απ’ όλους, ύψωναν φωνή κατά της χούντας στην κεντρική πλατεία…

«Παλιότερα ήμαστε διακόσια άτομα και βάλε, τώρα όσοι βλέπεις» λέει ο Αποστόλης ο Οικονόμου, δικηγόρος, (τώρα) 25 άνθρωποι περίπου: Aλέκος Σόφης, Γιώργος Μάκης, Λάκης Παπαϊωάννου, Κώστας Νουτσόπουλος, Βελισαρία Φίτσιου, Άρης Κασκανάκος, Μιράντα Κολιαλή κ.ά.

Ο Γιώργος Μάκης θυμάται, μαζί με τον Αλέκο Σόφη, εκείνους που λείπουν: «Η αποψινή βραδυά αφιερώνεται στη μνήμη του Μπάμπη Λακιώτη, του Πολύκαρπου Κατσουλίδη, του Άρη Παπούλια, του Πέτρου Φίτσιου, του Τάσου Μπαμπασίκα». Στο τέλος κάθε ονόματος η ομήγυρη προσθέτει ένα ακόμη: « Και τον Χρήστο… τον Χρήστο τον Γκαλμπίνο και τον Τάκη τον Ασλάνη». Ο Γιώργος Μάκης θυμήθηκε τις στιγμές που η πόλη και οι αρχές της συνειδητοποιούσαν το πραξικόπημα. Εκείνος τις έζησε ως μέλος της ΕΔΑ: «Εμείς στις 20 Απριλίου είχαμε ξενυχτήσει. Κάναμε σχέδια για συγκεντρώσεις. Και εγώ κοιμόμουν. Στις 6.30 το πρωί έρχεται Γιάννης ο Μυλωνάς και βάζει τις φωνές: «εσύ κοιμάσαι και έξω δεν ξέρεις τι γίνεται, έχουν καταλάβει τον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ. Το ραδιόφωνο δεν είπε στις 6.30 ειδήσεις, αλλά παίζουν συνέχεια κλαρίνα…» Δεν ξέραμε τι συμβαίνει. Λέμε κάτσε τώρα, έχουμε και δήμαρχο δικό μας στα Γιάννενα, τον Αλέκο τον Σόφη, και πάμε στο δημαρχείο. Βρίσκουμε τον Αλέκο αλαφιασμένο να μην γνωρίζει ούτε εκείνος τίποτε. Και παίρνει τον τότε Νομάρχη Αναστασιάδη. «Τι συμβαίνει τον ρωτάει», «κάτι συμβαίνει αλλά δεν ξέρουμε τίποτε». Εδώ η μεραρχία μας (8η μεραρχία) δεν είχε προσχωρήσει ακόμη στη δικτατορία. Γινόταν σύσκεψη (στην 8η μεραρχία) απέναντι από το δημαρχείο και τα γραφεία της ΕΔΑ. Βλέπαμε κινητικότητα εκεί. Είδαμε τον Φρόντζο, τον Μητροπολίτη Σεραφείμ, τον δικηγόρο τον Τσόγκα, τον Αλέκο Παπαδόπουλο, να πηγαίνουν απέναντι. Σιγά σιγά αντιληφθήκαμε ότι η χούντα είχε επικρατήσει σε όλη τη χώρα. Και αξίζει να αναφέρουμε ότι η 8η μεραρχία ήταν από τις τελευταίες μεραρχίες που είχαν προσχωρήσει στη δικτατορία».

Αναφέρει ο Γιώργος ο Μάκης:

«…η πόλη μας λοιπόν είχε την τύχη να έχει την πρώτη και την τελευταία αντιδικτατορική εκδήλωση, που έγινε στη χώρα μας. Την πρώτη στις 12 η ώρα το μεσημέρι της 21ης Απριλίου του 1967. Άρχισε το πρωί από το πανεπιστήμιο και πήγαμε κάτω στην κεντρική πλατεία ψάλλαμε τον Εθνικό Ύμνο, τραγουδήσαμε το ‘Πότε θα κάνει ξαστεριά’ και μετά αρχίσανε οι συλλήψεις… Την Ακαδημία την είχε ξεσηκώσει ο Πολύκαρπος (σ.σ. Κατσουλίδης), είχαμε συνεννοηθεί από πριν. Και όταν περάσαμε από κάτω, ο Πολύκαρπος με τη Γεωργία τη Στουρνάρα έδωσαν ώθηση στα παιδιά που ξεκίνησαν από το πανεπιστήμιο. Δεν ξέρω αν τέτοια πορεία θα την καταφέρναμε τώρα…».

Η κατάρρευση της απριλιανής χούντας των συνταγματαρχών
Στις 23 Ιουλίου 1974 η δικτατορία της χούντας των συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967 κατέρρευσε κάτω από το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Η δικτατορία στην Ελλάδα αποτέλεσε και την τελευταία έκρηξη αυταρχισμού κατά τις δεκαετίες της λεγόμενης «καχεκτικής δημοκρατίας», η οποία φυτοζωούσε μετά τον τέλος του Εμφυλίου, το 1949.

Η εμπειρία της δικτατορίας στην Ελλάδα παραμένει ακόμη και σήμερα τραυματική.

Η ψύχραιμη μελέτη αυτής της περιόδου είναι σήμερα αναγκαία, όχι ως αφήγημα του παρελθόντος, ούτε ως άσκηση ιστορικής αυτογνωσίας.

Οι δυτικού τύπου δημοκρατίες δεν κινδυνεύουν τόσο πολύ από τα τανκς, όσο από την εσωτερική διάβρωσή τους, η οποία μπορεί εξελιχθεί σε ημι-αυταρχικά καθεστώτα χειραγωγούμενης δημοκρατίας, με αλλοίωση του κοινοβουλευτισμού με την εξάλειψη των απαραίτητων θεσμικών διαδικασιών της πολιτειακής ζωής.

Γι’ αυτό τον λόγο, λοιπόν, θα πρέπει σθεναρά και διαρκώς να υπερασπιζόμαστε τη Δημοκρατία.
agon.gr