A guardia di una fede…Για να μιλήσουμε με ποδοσφαιρικούς όρους, στην αρχή του ταξιδιού μας στο Bergamo ήμασταν το απόλυτο outsider. Εισιτήρια του αγώνα δεν είχαμε ούτε για δείγμα, τα νέα για πιθανό sold-out του σταδίου Mapei που θα πραγματοποιούνταν η αναμέτρηση κατέφταναν απειλητικά, ενώ οι υποχρεώσεις αγαπημένων μας συνΠΑΣΟΛΕδων δεν τους επέτρεπαν να ταξιδέψουν μαζί μας. Πού να ξέραμε πως το διήμερο θα εξελισσόταν σε ένα απ’ αυτά που θα λέμε στα παιδιά μας κι εκείνα θ’ αναρωτιούνται για τα λογικά μας (που λέει και μια ψυχή).
Φτάνοντας στο Bergamo και μετά την εγκατάστασή μας στο ιστορικό κέντρο της πόλης φύγαμε βουρ για το γήπεδο Atleti Azzuri d’ Italia, την έδρα της Atalanta. Γύρω απ’ το στάδιο γραμμένα με τη χαρακτηριστική γραμματοσειρά των ιταλών Ultras συνθήματα για την πίστη και την αφοσίωση στα ιδανικά της ομάδας του Bergamo, ενώ, παράλληλα, από πουθενά δεν έλειπαν -έστω και ξεφτισμένα- τα αρχικά του ιστορικού γκρουπ των B.N.A. (Brigate Neroazzure Atalanta)(1) με το χαρακτηριστικό επαναστατικό αστέρι . Τα παλιοκαιρισμένα oldschool τσιμέντα μακάρι να είχαν στόμα να διηγηθούν την σπουδαία ιστορία των ντόπιων Ultras από την πολυτάραχη δεκαετία του ‘70 μέχρι σήμερα.
Μια στάση για την πρώτη μπύρα της ημέρας στο cafe-bar Il Barretto, στέκι των Ultras της Dea(2) ήταν επιβεβλημένη. Παντού τριγύρω κάδρα με ιστορικές χορογραφίες στο βορεινό πέταλο του σταδίου και αυτοκόλλητα των ultras της Curva Nord. Σε μια γωνιά, μαζί με το fanzine της Curva Nord(3), πέφτουμε πάνω σε δυο ογκώδεις τόμους που αφηγούνται την ιστορία των οργανωμένων οπαδών της Atalanta με αναλυτική αφήγηση και αναρίθμητες φωτογραφίες, πράγμα σπάνιο έως αδιανόητο στα δικά μας οπαδικά πράγματα. Η δημιουργία και η διάλυση ιστορικών group από το 1980 μέχρι σήμερα, οι κινήσεις ενάντια στην αστυνομική καταστολή αλλά και οι σφοδρές συγκρούσεις με τους Ultras των «μεγάλων» της ιταλίας ήταν όλα εκεί. Μια φωτογραφία ενός πανό που ανέγραφε Kaos Women με το χαρακτηριστικό φεμινιστικό σύμβολο δίπλα από το κεντρικό ιστορικό πανό του γκρουπ Wild Kaos μας έκανε εντύπωση μιας και ήταν εντελώς πρωτάκουστο για όλους μας. Πόσα είχαμε να μάθουμε ακόμα…
Τυχαία ένας από τους ηγέτες της Curva Nord καταφτάνει στο Il Barretto για ένα σύντομο καφε. Τον θυμόμαστε από το ταξίδι μας στην Κύπρο όπου για άλλη μια φορά χωρίς εισιτήριο αντιμετωπίσαμε τις σχετικές περιπέτειες(4)... Μετά τις σύντομες χαιρετούρες και στην ερώτησή μας αν υπάρχουν κάποια τελευταία εισιτήρια, έστω και εκτός curva, μας υποδεικνύει ένα μικρό μαγαζί- εισιτηριάδικο. Πράγματι ανάμεσα σε αφίσες συναυλιών και κοντσέρτων υπήρχε η επιγραφή Atalanta- Borussia Dortmund. Η υπάλληλος μας ενημερώνει πως υπάρχουν εισιτήρια των 125e(!!!) στις κεντρικές θύρες του γηπέδου. Δεν το συζητάμε καν και φεύγουμε αποκαμωμένοι.
Η μέρα μας συνεχίστηκε με μια βόλτα στη μαγευτική Città Alta. Οι επιβλητικοί καθεδρικοί ναοί, τα αναγεννησιακά κτήρια και η εντυπωσιακή θέα στο κέντρο της πόλης παρέα με την βροχερή ατμόσφαιρα του ιταλικού βορρά κέρδισαν από την πρώτη στιγμή τους πρωτάρηδες επισκέπτες του Bergamo και γέμισαν γλυκιά μελαγχολία όσους βρίσκονταν στην πόλη για πολλοστή φορά. Το μυαλό μας έτρεχε στα αδέρφια μας που κάθε Κυριακή τρώμε τα σκώτια μας δίπλα δίπλα στα τσιμέντα των Ζωσιμάδων. «Τι μαλακία να λείπουν», αναφωνούσαμε κάθε λίγο.
Ένα μήνυμα μιας «άκρης» μας στο Bergamo μάς ενημερώνει για μια έκτακτη αντιφασιστική διαδήλωση ενάντια στην ομιλία ενός κεντρικού στελέχους της νεοφασιστικής Casa Pound(5) με αφορμή τις επερχόμενες περιφερειακές και εθνικές εκλογές. Η περιέργειά μας, τα διεθνιστικά μας αντανακλαστικά και η σιχαμάρα μας για τους νεοναζί καριόληδες σε κάθε γωνιά του κόσμου τούτου δεν μας επέτρεπε να μην παρευρεθούμε! Στη συγκέντρωση που προηγήθηκε της διαδήλωσης διαπιστώσαμε με χαρά πως καμιά δεκαριά τύποι, όλοι τους βασικές φιγούρες των διαφόρων συλλογικοτήτων και κοινωνικών κέντρων που διοργάνωναν τη διαδήλωση, φορούσαν διακριτικά της Atalanta. Ένας σκούφος εδώ, ένα ραφτό του γκρουπ των Forever Atalanta πιο κει, ένα neroazzuro κασκόλ παραπέρα. Μια μικροκαμωμένη κοπέλα μας κεντρίζει την προσοχή. Πριν την έναρξη της διαδήλωσης αναλύει σε όλους μας το πλάνο. Όλοι την ακούνε με απόλυτη προσοχή. Γρήγορα παίρνει τη θέση της συντονίστριας στην κεφαλή της διαδήλωσης και δίνει με νεύρο τα πρώτα συνθήματα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης από το μπουφάν της ξεπηδάνε πυρσοί που ανάβουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Φτάνουμε στο σημείο που έχει στηθεί το αστυνομικό μπλόκο. Σε έναν τοίχο πίσω από τις διμοιρίες είναι γραμμένο Pavlos Vive! με κόκκινο σπρεϊ. Μετά από μια προσπάθεια της διαδήλωσης να ελιχθεί η καραμπινιερία ανακόπτει και πάλι την πρόσβαση στο σημείο της ομιλίας, ένα σύνθημα δονεί την ατμόσφαιρα θυμίζοντας στους ρουφιάνους νεοναζί πως «χωρίς τους μπάτσους όπου και όποτε γουστάρετε» και η διαδήλωση λαμβάνει τέλος.
Φτάνοντας μαζί με τους διοργανωτές στον πολιτιστικό χώρο της περιοχής, τον οποίο χρησιμοποιούν ως αραγματικό στέκι, τα ποτήρια μας γεμίζουν Spritz, το πιο αγαπημένο και φτηνό ποτό όλης της βόρειας ιταλίας. Κουβέντα στην κουβέντα στο τραπέζι μας κερνιούνται κρύες μπύρες Moretti, γκράπες, σφηνάκια, ενώ μια πιατέλα ξέχειλη από prosciutto και grana padano δεν αργεί να καταφτάσει. Η λέξη ξήγα είναι λίγη για να περιγράψει τη φιλοξενία τους!
Η προαναφερθείσα κοπέλα μας πλησιάζει και ρωτά το λόγο που είμαστε στο Bergamo. Της απαντάμε πως ταξιδέψαμε για το παιχνίδι με την Borussia και της μιλάμε για την παρουσία μας στην Λευκωσία στο ματς των ομίλων του Europa League με τον Απόλλων Λεμεσού. Τα μάτια της λάμπουν και στον αριστερό της καρπό μας αποκαλύπτεται το τατουάζ με την κεφαλή της θεάς Atalanta. «Mia cuore rosa, mio sangue neroazzuro», η καρδιά μου είναι κόκκινη το αίμα μου μαύρομπλε μας απαντά. Τη ρωτάμε αν την επόμενη ημέρα θα βρίσκεται στο Reggio Emilia και τι προβλέπει. Σκοτεινιάζει. «Io sono difidatta »(6), μας απαντά. Η συζήτηση που ακολουθεί πηδάει από την πολιτική κατάσταση της ελλάδας και της ιταλίας, στην ιστορία των B.N.A. και της Curva Nord και πάλι πίσω. Η βραδιά κλείνει με βαρβάτες ζαλάδες και tips για το πού θα γευτούμε τις τοπικές σπεσιαλιτέ μακριά από τουρίστες.
Η ημέρα του αγώνα έχει φτάσει! Επισκεπτόμαστε την trattoria D’ Ambrozio όπου επικρατεί κοσμοσυρροή. Εργάτες με φόρμες και τζάκετ λογιών λογιών εταιριών και γραβατωμένοι από τα διπλανά γραφεία περιμένουν υπομονετικά για ένα πιάτο casoncelli. Την είσοδο του μαγαζιού κοσμεί μια φωτογραφία της ιδιοκτήτριας παρέα με τον Boccia, τον επί χρόνια ηγέτη των ultras της Atalanta με το crew των κακών παιδιών του, σε φάση «κι αυτός εδώ τρώει!». Πίσω από το ταμείο κρεμασμένη η φανέλα του Papu Gomez, του βραχύσωμου αργεντίνου star της Atalanta. Από την ποδιά της 60χρονης ιδιοκτήτριας που προσπαθεί να τους βολέψει όλους προεξέχει ένα smartphone ντυμένο με πλαστική θήκη Atalanta . Σε μια ανύποπτη στιγμή η ιδιοκτήτρια βγαίνει από την κουζίνα και με ένα μικρό μεγάφωνο (τύπου Jumbo) φωνάζει στην αίθουσα των 150 ανθρώπων: «Φάτε γρήγορα! Έχουμε ταξίδι. Πρέπει να πάμε στο Reggio Emilia. Το ματς δεν αργεί να ξεκινήσει!». Είμαστε έκπληκτοι. Το παραμυθένιο Bergamo των 120.000 κατοίκων ζει και αναπνέει για το καμάρι του. Ζει και αναπνέει για την πρόκριση της magica Atalanta!
Συναντιόμαστε με τους φίλους από το ματς της Λευκωσίας και επιβιβαζόμαστε στο 9θέσιο ανετότατο βαν. Μια σύντομη στάση για να πάρουμε μια τζούρα ζεστασιάς με ένα εσπρεσσάκι με μερικές σταγόνες grappa. Όλοι ξετρελαίνονται με τα μπλουζάκια μας που στην μπροστινή μεριά γράφουν Atalanta Ioannina μαζί με το μυθικό κεφάλι της Dea και στην πλάτη αναγράφουν το ιστορικό σύνθημα των απανταχού ultras «Diffidati Con Noi», οι Diffidati είναι μαζί μας. Ο συνοδηγός του βαν μας απευθύνει την γνωστή χειρονομία όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάποιον παλαβό και αναφωνεί «FAN-TA-STI-CO!».
Για να διαβάζετε τούτες τις γραμμές μάλλον δεν θα είστε του κατηχητικού οπότε είναι μάλλον περιττό να σας αφηγηθούμε τις δραστηριότητες στο εσωτερικό του… διονυσιακού nerroazzuro βαν στην 3ωρη διαδρομή μέχρι τo Reggio Emilia. Στη διαδρομή μαθαίνουμε από το κορίτσι της παρέας πως ο μπαμπάς της είναι Diffidato και η μαμά της η εμπνευστής εν έτη 1983 του ονόματος του ιστορικού group των Wild Kaos. Μαθαίνουμε επίσης πως σε όλη την δεκαετία του ‘80 στην Curva των Ultras της Atalanta υπήρχε section γυναικών Ultras(!!!) κάτω από το πανί Wild Kaos Women. Ακούσαμε ιστορίες για τον γκολτζή Zampagnia ο οποίος προερχόμενος από την ομάδα της Ternana(7),η ιστορικότερη αδελφοποίηση των οργανωμένων της Atalanta, έσκαγε στις συνελεύσεις των Ultras της Atalanta, χαιρετούσε τους capo di curva με τα μικρά τους ονόματα και γινόταν μαζί τους κούφωμα πίνοντας μπύρες, πολλές φορές μέχρι πρωίας. Όλο το βαν ηδονίστηκε στην ανάμνηση του Zampagna να «τελειώνει» με ανάποδο ψαλίδι την μισητή Brescia το μακρινό 2006. Μάθαμε όμως και για στιγμές της σύγχρονης οπαδικής ιστορίας του τόπου : Στο 1ο παιχνίδι με τη Borussia στο Ντορτμουντ η Curva Nord είχε μισθώσει, λέει, ένα ολόκληρο τραίνο για τη μεταφορά των οπαδών. Σε ένα από τα βαγόνια έγινε… ανακαίνιση και μετατράπηκε σε disco, ενώ είχαν εξασφαλιστεί 1600 λίτρα μπύρες από τα οποία περίσσεψαν μόλις τα 60.
Έχουμε φτάσει. Τα φώτα των προβολέων του Mapei στο βάθος μάς γεμίζουν ανυπομονησία! Παρκάροντας βρισκόμαστε δίπλα σε ένα αμάξι με μπεργκαμάσκους οπαδούς που έχουν μετατρέψει το πορτμπαγκαζ σε τραπεζαρία. Μόλις μαθαίνουνε πως ήρθαμε από την ελλάδα, μόνο και μόνο για την κοινή μας καψούρα, παγωμένες μπύρες βγαίνουν από φορητά ψυγεία, πλαστικά ποτήρια με spritz γεμίζουν για πάρτη μας και κομμάτια κίτρινου τοπικού τυριού κόβονται σε μεγάλα κομμάτια πάνω σε ψωμί για να χορτάσουν την πείνα μας. Δυο συνδεσμιακά κασκολ περνιούνται στους λαιμούς μας και μια σημαία από το ιστορικό ματς απέναντι στην Everton χαρίζεται σε έτερο της παρέας μας. Έχουμε μείνει άφωνοι!
Έξω από την βορεινή curva του γηπέδου η κατάσταση είναι μαγική. Το spritz μαζί με τα χαμόγελα είναι άφθονα. Νεαροί και μεγαλύτεροι ultras συνωστίζονται σε σκοτεινές γωνιές ντυμένοι με όλα τα χαρακτηριστικά της οπαδικής αντικουλτούρας. Mαύρα μπουφάν, καπελάκια, white shoes never lose, cargo jeans και βλέμματα στην τσίτα. Γονείς με τα παιδιά τους πηγαινοέρχονται συναντώντας συναδέλφους, ξενιτεμένους φίλους, ανίψια από το νότο. Ένα ολόκληρο κομβόι από καντίνες παράγει με τρελούς ρυθμούς βρώμικα με καραμελωμένα κρεμμύδια, λαχανικά και άλλες ψαγμενιές. Σχεδόν με την έναρξη ανάβουν μερικές δεκάδες πυροτεχνήματα τόσο μέσα όσο και έξω από την curva κάνοντας τη νύχτα μέρα. Κι έτσι μια απλή ποδοσφαιρική αναμέτρηση γίνεται ό,τι πιο ανθρώπινο μπορεί να βρει κανείς στους σκατένιους καιρούς που ζούμε.
Είναι γνωστό πως οι μπάτσοι της ελλάδας, της ιταλίας, του γαλαξία όλου, καταστρέφουν ζωές. Δε θα αφηγηθούμε πώς μπήκαμε, αν και χωρίς εισιτήριo, λίγα λεπτά μετά την έναρξη του αγώνα στη σιδερόφραχτη curva του Mapei μαζί με μερικούς ultras της Ternana και της Αϊντραχτ Φραγκφούρτης(8). Επιτρέψτε μας να κρατήσουμε μόνο για τον εαυτό μας την ανείπωτη χαρά της ανάμνησης να έχουμε στην πλάτη μας τα τουρνικέ και να ανεβαίνουμε βιαστικά τα σκαλιά της curva μετά την μίνι περιπέτεια που προηγήθηκε.
Το πέταλο φίσκα! 5.000 άνθρωποι ντυμένοι στα χρώματα της ομάδας. Το κορεό με το πανό με το έμβλημα της Atalanta και χιλιάδες ασημι χαρτιά γύρω του απλώνεται απ’ άκρη σ’ άκρη στο πέταλο. Στις κεντρικές θύρες του γηπέδου τα κενά καθίσματα είναι ότι πιο αναμενόμενο αν σκεφτεί κανείς πως κοστολογούνται στα 125e. Οι 4 οργανωτές ενθουσιώδεις προσπαθούν ακόμα και χορεύοντας κυριολεκτικά πάνω στο κάγκελο να ξεσηκώσουν την curva. 4-5 γιγαντιαίες σημαίες, που εδώ και περίπου 15 χρόνια γυρίζουν τα γήπεδα της ιταλίας, ανεμίζουν ενώ η ασταμάτητη βροχή κάνει ακόμα πιο δύσκολο το έργο των… σημαιοφόρων. Αν και το Bergamo βρίσκεται στο επίκεντρο 2 εθνικισμών –απ’ τη μια ο πανιταλικός του κεντρικού κράτους και από την άλλη ο αυτονομιστικός της Λομβαρδίας- εντούτοις η μόνη εθνική σημαία είναι η αργεντίνικη. Μπροστά μας, στο σημείο που τελειώνει το πέταλο, είναι κρεμασμένο το πελώριο ιστορικό μαυρομπλέ πανο«Α Guardia di Una Fede» (στην υπεράσπιση μιας πίστης), γεμάτο μπαλώματα. Πόσοι και πόσοι θα το έχουν υπερασπιστεί τις τελευταίες δεκαετίες, πόσοι και πόσοι θα έχουν ζοχαδιάσει βλέποντάς το να ξετυλίγεται μπροστά τους σε κάποιο από τα εκτός έδρας ματς της Αταλάντα, πόσοι πιτσιρικάδες θα ήθελαν να βρίσκονται στην ομάδα που εξασφαλίζει την ακεραιότητά του… Η κερκίδα είναι σχετικά υποτονική χωρίς να πρέπει να ξεχνάμε πως η Dea έπαιζε επί της ουσία εκτός έδρας(9). Στο απέναντι πέταλο οι περίπου 2.000 οπαδοί της Borussia δίνουν τη δική τους μάχη, ανάβοντας μάλιστα καθ ‘όλη τη διάρκεια τους ματς μπόλικους πυρσούς. Μετά το γκολ του Ραφαέλ Τολόι η κερκίδα της DEA παίρνει φωτιά και το σύνθημα «Vinci per noi magica Atalanta» μας σηκώνει την τρίχα. Η Atalanta δέχεται ασφυκτική πίεση από την πιο έμπειρη και μπαρουτοκαπνισμένη στα ευρωπαϊκά ματς Borussia. Ένας συνΠΑΣΟΛΕΣ μονολογεί «ή που το βάζουμε και τελειώνει, ή που το τρώμε και τελειώνει». Ο Papu Gomez χάνει μοναδική ευκαιρία να στείλει στο καναβάτσο του ρινγκ τους γερμανούς. Λίγα λεπτά μετά, μια ασταθής απόκρουση του εξαιρετικού μέχρι εκείνη τη στιγμή τερματοφύλακα Berisha δίνει την ευκαιρία στον Σμέλτσερ να πάρει το «ριμπάουντ» γράφοντας στο 83’ το 1-1, σκορ πρόκρισης για τη Borussia. Η κερκίδα των ultras του Dortmund παίρνει φωτιά. Μελανό σημείο οι ευθείες βολές φωτοβολίδων από την πλευρά των οπαδών της γερμανικής ομάδας στην Tribuna Ovest που φιλοξενούσε κυρίως οικογένειες.
Λήξη του αγώνα. Η πίκρα είναι διάχυτη. Οι παίχτες, κάποιοι χωρίς να μπορούν να συγκρατήσουν τα δάκρυα τους, κατευθύνονται στην Curva και ευχαριστούν τους οπαδούς για την στήριξη και την πίστη τους. Η Curva ανταποδίδει βρωντοφωνάζοντας «Grazie Ragazzi». To ταξίδι είχε τελειώσει αλλά όλοι το είχαν ζήσει με την τρέλα που αναλογούσε σε 27 χρόνια απουσίας από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Και αυτό αρκούσε. Το κατσούφικο βαν πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ξενέρα, κοφτές κουβέντες, ξεδίψασμα από τα τελευταία μπουκάλια του μπεργκαμάσκικου κρασιού και ύπνοι.
Επιστρέψαμε με διάθεση βαριά για όσους και όσες αφήναμε πίσω μας και τις γαμάτες στιγμές που περάσαμε μαζί τους. Δώσαμε την υπόσχεση στους εαυτούς μας και στα αδέρφια μας στο Bergamo πως η επόμενη συνάντησή μας δεν θα αργήσει. Γυρίζουμε στα τσιμέντα της θύρας 10 των Ζωσιμάδων με ανανεωμένο κέφι, φρέσκες ιδέες, λίγο πιο ανοιχτό μυαλό και ισχυρή πίστη πως όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα.
Andiamo! Via!
Atalanta – Borussia Dortmund |1:1| 22 feb 2018
______________
1. Περισσότερα για το group των B.N.A.και για τη σχέση της δημιουργίας των πρώτων Ultras στην ιταλία με το κίνημα αμφισβήτησης της δεκαετίας του 70’στη χώρα μπορεί να διαβάσει κανείς στο εξαιρετικό βιβλίο του Sebastien Luis «Το φαινόμενο των Ultras στην Ιταλία (1968-2009)»/Εκδόσεις Απρόβλεπτες.
2. Η Atalanta ονομάζεται Dea (θεά) λόγω του εμβλήματος της στο οποίο απεικονίζεται το κεφάλι της μυθικής Αταλάντης.
3. Το βρίσκετε στη facebooκική σελίδα με τίτλο Sostieni la Curva.
4. Για περισσότερα δείτε το groundhopping από Λευκωσία με τίτλο «Απ’ την καρδιά ελάχιστα πιο δίπλα...» στο pas.gr/forum και στη facebooκική σελίδα της γιαννιώτικης οπαδικής ραδιοφωνικής εκπομπής Πέταλο από Μέταλο.
5. H Casa Pound είναι νεοφασιστικό ιταλικό κόμμα με ευθείες αναφορές στον Μπενίτο Μουσολίνι. Το όνομά της είναι φόρος τιμής στον ποιητή Ezra Pound, υμνητή του φασιστικού κινήματος στην Ιταλία.
6. Difidatti σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά σημαίνει Ανεπιθύμητοι. Σε χιλιάδες Ultras όλων των ομάδων της ιταλίας έχει επιβληθεί απαγόρευση εισόδου σε κάθε γήπεδο της χώρας, παρέα με πρόστιμα και συνεχείς δίκες. Για κάποιους το μέτρο της απαγόρευσης ισχύει από τη δεκαετία του ‘90 μέχρι σήμερα. Ο Boccia, ιστορικός ηγέτης της Curva Nord της Atalanta, απαγορεύεται να παρευρεθεί σε οποιοδήποτε γήπεδο πραγματοποιείται επίσημος αγώνας για οποιοδήποτε σπορ (από χόκεϊ μέχρι τένις), ενώ είχε επιχειρηθεί δικαστικά η απέλασή του από το Bergamo. Όπως μάθαμε η δημιουργία του κοινωνικού προβλήματος των Ultras από την αστυνομία όλα αυτά τα χρόνια συνέβη με μελέτη και σχέδιο. Ένα παράδειγμα: χιλιάδες κρυφές κάμερες τοποθετήθηκαν στις τουαλέτες των Autogrill των ιταλικών αυτοκινητόδρομων και τα δελτία των 8 γέμισαν με εικόνες των Ultras να κάνουν χρήση ναρκωτικών.
7. Η Ternana,εκπρόσωπος τη μικρής πόλης του Terni της κεντρικής ιταλίας, μαζί με τη Livorno είναι οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αριστερών κερκίδων στην ιταλία.
8. Η 2η και τελευταία ( ; ) επίσημη αδελφοποίηση των Ultras της Atalanta.
9. Το γήπεδο της Atalanta δεν τηρεί τις προδιαγραφές της Uefa κι έτσι το ματς ορίστηκε στο Mapei, την έδρα της Ρετζιάνα και της Σασουόλο.
