Η Ευτυχία Ναχμία – Νάχμαν και ένα μικρό ντοκουμέντο μνήμης με 48 συγκλονιστικές φωτογραφίες
Με την ευκαιρία του σημερινού εορτασμού της Ημέρας Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, ο συνεργάτης του Ηπειρωτικού Αγώνα Αλέκος Ράπτης παρουσιάζει ένα μικρό βιβλίο - ντοκουμέντο που του εμπιστεύτηκε πριν λίγα χρόνια η Γιαννιωτοεβραία Ευτυχία Ναχμία – Νάχμαν. Περιέχει 48 ασπρόμαυρες φωτογραφίες από δώδεκα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα, φωτογραφημένα το έτος 1945, από αμερικανό στρατιωτικό φωτογράφο για λογαριασμό του αμερικανικού στρατού.
Αλέκος Ράπτης
Το Ολοκαύτωμα υπήρξε το καθοριστικό χαρακτηριστικό της ναζιστικής βαρβαρότητας, τόσο στη γερμανική πολιτική, όσο και στην πολιτική κουλτούρα εκείνης της εποχής.
Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος οι Γερμανοί ναζί εξολόθρευσαν έξι εκατομμύρια Εβραίους.
Το συνολικό ιστορικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο οι ναζί διέπραξαν τη γενοκτόνα αυτή πράξη κατά των Εβραίων, είναι ουσιαστικά και η κατευθυντήρια γραμμή, η οποία καθόρισε τις μεθόδους και την εμβέλεια της «Τελικής Λύσης», συμβάλλοντας στο γενικό ευρωπαϊκό κλίμα της εποχής, το οποίο διευκόλυνε την πορεία προς την εξόντωση.
Η αντιεβραϊκή σταυροφορία προσέφερε επίσης στο ναζιστικό καθεστώς μια σειρά από ρεαλιστικά οφέλη, σε πολιτικό και σε θεσμικό επίπεδο.
Καθώς το ναζιστικό καθεστώς της συμμορίας του Χίτλερ βρισκόταν σε διαρκή κίνηση, ο Εβραίος χρησίμευε ως μύθος ο οποίος κινητοποιούσε διαρκώς τα ναζιστικά πλήθη.
Το αντιεβραϊκό μένος έγινε ακόμη πιο ακραίο, ακολουθώντας τη ριζοσπαστικοποίηση των στόχων του καθεστώτος, για να οδηγηθεί στη συνολική επέκταση του πολέμου.
Μέσα από αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να προσδιορίσουμε τη γενοκτόνα πράξη της «Τελικής Λύσης».
Ξεφλουδίζοντας την ιστορική μνήμη διαπιστώνουμε τελικά πως το ναζιστικό σύστημα συνολικά παρήγαγε τους διαχρονικούς σάπιους καρπούς της αντιεβραϊκής κουλτούρας, η οποία είχε τις ρίζες της στον ιστορικό γερμανικό και ευρωπαϊκό χριστιανικό αντισημιτισμό, παράλληλα δε είχε υποσκάψει διαβρώνοντας τα θεμέλια της συλλογικής και ατομικής συμπεριφοράς.
Ο πόλεμος των ναζί στην Ευρώπη του Διαφωτισμού ήταν πλέον προ των πυλών…
Η Ευτυχία Ναχμία – Νάχμαν, το κορίτσι από τα Γιάννενα, στα χρόνια της γερμανικής ναζιστικής βαρβαρότητας
Η Ευτυχία Νάχμαν και τα αδέλφια της Ιάκωβος και Έμπερτ.
Η Ευτυχία Ναχμία – Νάχμαν είναι μια σεβάσμια ηλικιωμένη γιαννιωτοεβραία γυναίκα, μια δικιά μας κοπέλα εδώ από τα Γιάννενα, μια Γιαννιώτισσα, ένας δικός μας άνθρωπος, από τους λίγους, Ελληνοεβραίους και τους εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίους της Ευρώπης, που επέζησαν από τα δεινά της μισητής ναζιστικής βαρβαρότητας στα χρόνια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.
Το 1943, η Ευτυχία ήταν δέκα χρονών κορίτσι και μεγάλωνε στα Γιάννενα όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της.
Για εκείνη τη χρονιά του ΄43, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ένας φίλος από τη Θεσσαλονίκη συνάντησε τον πατέρα μου στην Αθήνα και του είπε ότι οι Γερμανοί παίρνουν τους Εβραίους».
Εκείνο το συμβάν σημαδεύει τη ζωή της, καθώς η οικογένειά της παίρνει τη σκληρή για όλους τους απόφαση να φύγουν οικογενειακώς από τα Γιάννενα, για να κρυφτούν στην Αθήνα.
Η επιλογή τους αυτή θα γίνει και η σωτηρία τους, καθώς ένα χρόνο αργότερα η γερμανική στρατιωτική διοίκηση Ιωαννίνων και οι ντόπιοι συνεργάτες τους θα συλλάβουν τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 1944 όλα τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων -2.000 ανθρώπους- και θα τους εκτοπίσουν, οδηγώντας τους κατευθείαν στον θάνατο, στα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Μπιρκενάου στην Πολωνία.
Από τη φρίκη των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης επέζησαν μόνο 163 γιαννιωτοεβραίοι συμπολίτες μας.
«Μας έσωσαν οι Άνθρωποι: αυτοί που δεν μας γνώριζαν, αλλά μας προσέφεραν καταφύγιο σωτηρίας…»
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η οικογένεια Ναχμία θα κρυφτεί στην Αθήνα και θα τη βοηθήσουν ελληνικές οικογένειες και καλοί φίλοι, οι οποίοι θα διακινδυνέψουν τα πάντα στις μαύρες εκείνες μέρες της κατοχής.
Οι καλοί φίλοι, με κίνδυνο της ζωής τους, θα κρύψουν την οικογένεια Ναχμία από σπίτι σε σπίτι με πλαστές ταυτότητες στη σχετική ανωνυμία της Αθήνας, κάτω από τη σκιά της ναζιστικής βαρβαρότητας.
Αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο της «Γιάννενα ταξίδι στο παρελθόν», η Ευτυχία Νάχμαν: «… Ο Μωυσής Ναχμίας (ο πατέρας της Ευτυχίας) γίνεται Βασίλης Οικονομίδης, η Άννα (η μητέρα της Ευτυχίας) μένει Άννα, το ίδιο και εγώ, ούτε Μαζαλτώβ ούτε Χίτσα: μόνο Ευτυχία, ο Τζέκος – Ιάκωβος (αδελφός της Ευτυχίας)- γίνεται Νίκος και ο Έμπερτ (ο άλλος αδελφός της Ευτυχίας) γίνεται Χρήστος …μας έσωσαν οι Άνθρωποι: αυτοί που δεν μας γνώριζαν, αλλά μας προσέφεραν καταφύγιο σωτηρίας. Οι δίκαιοι των Εθνών. Και εμείς τα παιδιά, ο Ιακώβ, ο Έμπερτ κι η Ευτυχία μένει να δοξάζουμε τον Θεό, που τους βοήθησε να μας σώσουν»…
Η οικογένεια Ναχμία, επέζησε του πολέμου και η Ευτυχία ξανάχτισε την ζωή της και έκανε οικογένεια στη μεταπολεμική Αθήνα, κρύβοντας αποφασιστικά τις ουλές, τις οποίες άφησε η ναζιστική βαρβαρότητα στα χρόνια του πολέμου, προσπαθώντας να ζήσει τις χαρές και τις λύπες της καθημερινής ύπαρξης.
Αρκετές δεκαετίες αργότερα, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπου, ανέτρεχαν στο παρελθόν, μόνο όταν βρίσκονταν μαζί με ανθρώπους που βίωσαν τις ίδιες φριχτές εμπειρίες της ναζιστικής βαρβαρότητας.
Οι περισσότεροι μετά τον πόλεμο μετεγκαταστάθηκαν σε νέο περιβάλλον, σε νέες πατρίδες και έζησαν εκεί, είτε από ανάγκη είτε από επιλογή.
Η Ευτυχία είναι από τους λίγους, που επέλεξε να μιλήσει μέσα από τα βιβλία της, μέσα από τις προφορικές βιωματικές εμπειρίες του πολέμου, στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής ναζιστική κατοχής.
Όποιο δρόμο κι αν επέλεξε η Ευτυχία και όλοι αυτοί οι άνθρωποι για να μας περιγράψουν τα τρομακτικά χρόνια του ναζισμού, σίγουρα αυτά τα χρόνια θα παραμένουν για πάντα χαραγμένα στις ψυχές τους, θυμίζοντάς τους τον υπέρτατο βιωματικό τρόμο του μισητού Γερμανικού ναζισμού.
Τούτες τις μέρες ο άνεμος μας κυνηγάει, μας κυνηγάει
Γύρω σε κάθε βλέμμα το συρματόπλεγμα
γύρω στην καρδιά μας το συρματόπλεγμα
γύρω στην ελπίδα το συρματόπλεγμα
(Γιάννης Ρίτσος – «καπνισμένο τσουκάλι»
Το 2007 η καλή οικογενειακή μας φίλη, η Ευτυχία Νάχμαν και η οικογένεια του Μωυσή Ναχμία (ο πατέρας της Ευτυχίας), διά του γιου της Ιάκωβου Ναχμία μου εμπιστεύτηκαν ένα μικρό βιβλίο – τεύχος, στο οποίο είναι καταχωρημένες 48 ασπρόμαυρες φωτογραφίες από δώδεκα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα, φωτογραφημένα το έτος 1945, από αμερικανό στρατιωτικό φωτογράφο για λογαριασμό του αμερικανικού στρατού, δίνοντάς μου έτσι τη δυνατότητα να προχωρήσω σε μια πιο αναλυτική ερευνητική εργασία ταυτοποίησης των φωτογραφιών.
Στο μοναδικό αυτό φωτογραφικό υλικό τεκμηρίωσης, η φωτογραφική μηχανή του πολεμικού ανταποκριτ, καταγράφει καρέ – καρέ τη γερμανική ναζιστική βαναυσότητα, η οποία περικλείεται στο αγκαθωτό συρματόπλεγμα, στα απέραντα αυτά γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Είναι η απόλυτη φρίκη…
Μετά τον πόλεμο, ο Μωυσής Ναχμίας (ο πατέρας της Ευτυχίας) και η οικογένειά του προσπάθησαν όσο μπορούσαν, να προσφέρουν μια στοιχειώδη φιλοξενία στους λιγοστούς συγγενείς και φίλους τους, οι οποίοι είχαν επιζήσει των στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους είχαν επιζήσει και είχαν βγει τραυματισμένοι ψυχικά και σωματικά από τον βάρβαρο εγκλεισμό τους στα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ήταν ουσιαστικά έρημοι και μόνοι μπροστά στην αβεβαιότητα η οποία κυριαρχούσε, μετά τον τερματισμό του Β΄Π.Π. το 1945.
Ένας από αυτούς τους ανθρώπους, τους επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης, παρέδωσε στον Μωϋσή Ναχμία το μικρό βιβλίο – τεύχος, στο οποίο είναι καταχωρημένες 48 ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα.
Δείχνουν την τρομακτική και βίαιη διάσταση της ζωής των κρατουμένων, οι οποίοι στο τέλος κατέληγαν να καούν στα κρεματόρια.
Τα σκόρπια κιτρινισμένα φύλλα από αυτό το βιβλίο – τεύχος, φυλάχτηκαν και διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας.
Οι αποκαλυπτικές αυτές φωτογραφίες αποτελούν ένα πραγματικό ντοκουμέντο, το μέγιστο της ναζιστικής θηριωδίας το οποίο βίωσαν οι κρατούμενοι των γερμανικών ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Το βιβλίο – τεύχος αποτελεί αναμφίβολα ένα σημαντικό αποδεικτικό ιστορικό στοιχείο – φωτογραφικό τεκμήριο, στο οποίο καταγράφονται τα εγκλήματα πολέμου κατά αθώων πολιτών εις βάρος του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης, αλλά και εις βάρος άλλων πληθυσμιακών και κοινωνικών ομάδων, στα χρόνια του Β’ παγκόσμιου πολέμου.
Οι φωτογραφίες από το βιβλίο – τεύχος έχουν διάσταση 12 εκ. Χ 17 εκ., διατηρούνται σε καλή σχετικά κατάσταση και δίνουν την τρομακτική διάσταση των στρατοπέδων της φρίκης.
Σε κάθε σελίδα παρουσιάζονται ανά δύο οι φωτογραφίες, στις οποίες αναγράφεται ένας υπότιτλος στη γαλλική, τη γερμανική και την αγγλική γλώσσα, ενώ ακολουθεί σύντομη περιγραφή της κάθε φωτογραφίας και η περιοχή τοποθεσίας του στρατοπέδου συγκέντρωσης: Belsen, Flossenburg, Nordhausen, Buchenwald, Essen , Dachau, Ohrduuf, Neunburg, Landsberg, Murneau, Gardenlagen, Lipzig.
Μετά από σχολαστική ιστορική έρευνα, κατάφερα να ταυτοποιήσω τα πρόσωπα των γερμανών στρατιωτικών εγκληματιών πολέμου, οι οποίοι είχαν συλληφθεί από τις συμμαχικές στρατιωτικές μονάδες εντός των στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Επιπλέον δε, άλλη μια συμπληρωματική έρευνα στα πρακτικά της περίφημης δίκης του Belsen μού έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω τις καταδικαστικές αποφάσεις για τους γερμανούς στρατιωτικούς, εγκληματίες πολέμου, στη συγκεκριμένη δίκη.
Σε αυτές τις φωτογραφίες, καταγράφεται ο ανθρώπινος πόνος των Εβραίων της Ευρώπης, οι οποίοι βίωσαν τρομακτικές συνθήκες εγκλεισμού, και βασανιστήρια θανάτου, τα οποία δεν ήταν έκτακτα ή περιστασιακά, αντίθετα αποτελούσαν τον γερμανικό ναζιστικό κανόνα.
«Δεν υπήρχε Θεός στο Άουσβιτς, οι συνθήκες ήταν τόσο φρικτές που ο Θεός αποφάσισε να μην έρθει»
Η εικόνα ενός Εβραίου από τη Γερμανία, την Ουγγαρία, τη Ρωσία, την Τσεχοσλοβακία ή από την Ελλάδα, ο οποίος υποφέρει ή μόλις έχει σφαγιασθεί, όπως και αυτή ενός ρώσου στρατιώτη ή ενός Πολωνού, δεν προκαλούσε πλέον συναισθήματα οίκτου για τους ναζί, αλλά γινόταν δεκτή, σύμφωνα με τη γερμανική ναζιστική εκδοχή, με ψυχρότητα και ικανοποίηση συνολικά από τους Γερμανούς, ως ένα ακόμη βήμα για την πραγμάτωση ενός οράματος καταστροφής και αναδημιουργίας, για μια νέα Γερμανία για ένα χιλιετές Ράιχ, σε μια νέα γερμανοκρατούμενη Ευρώπη.
Ο κόσμος των στρατοπέδων συγκέντρωσης αποκαλύπτει όχι μόνο το πρόσωπο του ναζισμού αλλά και της Γερμανίας κατά τη ναζιστική περίοδο.
Η μαζική πρακτική των εκτελέσεων από τους Γερμανούς, η επαναφορά του φαινομένου της δουλείας στην Ευρώπη και η απόλυτη αντίληψη ότι είχαν το ελεύθερο να μεταχειρίζονται τους «υπανθρώπους» κατά το δοκούν, όλα αυτά υποδηλώνουν ότι το στρατόπεδο συγκέντρωσης υπήρξε το «σήμα κατατεθέν» της ναζιστικής γερμανίας, καθώς και το πρότυπο για ένα χιλιόχρονο Ράιχ.
Μέχρι το τέλος του πολέμου, οι γερμανοί ναζί και οι ευρωπαίοι συνεργάτες τους είχαν δολοφονήσει 5.000.000 – 6.000.000 Εβραίους, εκ των οποίων οι 77.000 ήταν Έλληνες Εβραίοι.
Από αυτούς τους δολοφονημένους ανθρώπους, περίπου 1.500.000 δεν ήταν καν 14 χρονών παιδιά.
Το Ολοκαύτωμα όμως σημάδεψε τραγικά και την εβραϊκή κοινότητα της πόλης των Ιωαννίνων, η οποία υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή, 91%, από τους γερμανούς ναζί κατακτητές.
Εκτός από τις υλικές ζημιές και τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, το πλιάτσικο και η αρπαγή στα περιουσιακά της στοιχεία από τους ντόπιους συνεργάτες των Γερμανών, ο φόρος αίματος ήταν αρκετά βαρύς για τον δύστυχο αυτό κοσμάκη, τους γιαννιωτοεβραίους συμπολίτες μας.
Από τους 2.000 γιαννιωτοεβραίους συμπολίτες μας, που εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα θανάτου του Άουσβιτς και του Μπιρκενάου, οι 1850 έγιναν στάχτη και χάθηκαν για πάντα, ενώ επέζησαν από τη φρίκη των γερμανικών ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης μόνο 163.
Τα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα και η «Τελική Λύση»
Αν κρίνουμε τα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα και την «Τελική Λύση» των ναζί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κουλτούρας, δεν μπορούμε παρά να τα χαρακτηρίσουμε ως τη χειρότερη, μα χειρότερη πράξη στην ιστορία της ανθρωπότητας συνολικά.
Το Ολοκαύτωμα έθεσε υπό αμφισβήτηση τις βάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού.
Με το έγκλημα και την εφαρμογή της «Τελικής Λύσης», οι ναζί έδειξαν στον κόσμο τι μπορούν να κάνουν μορφωμένοι, τεχνολογικά προηγμένοι άνθρωποι, όταν η καρδιά και η ψυχή τους είναι ψυχρή και παγωμένη.
Τίποτα δεν πρέπει να ξεχαστεί.
Το Άουσβιτς και όλα τα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα βρίσκονται εκεί, καρφωμένα μέσα στην καρδιά της πολιτισμένης Ευρώπης, αποκρουστικά και αδρανή στο πέρασμα του χρόνου, περιμένοντας να τα ανακαλύψουν εκ νέου οι επόμενες γενιές της ανθρωπότητας.
Γιατί τα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα είναι σίγουρα μια προειδοποίηση για εμάς και για όλους όσους θα έρθουν έπειτα από εμάς.
Ακολουθούν οι φωτογραφίες που φιλοξενούνται στο βιβλίο – τεύχος
Ταυτοποιήσεις
Franz Hoessler
Λοχαγός των SS στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Bergen – Belsen.
Γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1906 στη Γερμανία.
Το καλοκαίρι του 1943 ήταν τοποθετημένος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz II (Birkenau) και αρχηγός στρατοπέδου στο στρατόπεδο συγκέντρωσης γυναικών.
Συμμετείχε στην διαλογή των κρατουμένων που οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων ή σε καταναγκαστική εργασία.
Με την είσοδο του Ρωσικού στρατού στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, του Auschwitz, διέφυγε και επανατοποθετήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Bergen- Belsen.
Συνελήφθη από τον Βρετανικό στρατό στο τέλος του πολέμου το 1945, δικάστηκε σαν εγκληματίας πολέμου στη δίκη για το Belsen, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε με απαγχονισμό στις 13 Δεκεμβρίου του 1945.
Απόσπασμα από την κατάθεσή του στη δίκη για το Belsen:
«Ο καθένας ήξερε για τους θαλάμους αερίων στο Auschwitz …
Ήμουν στη διαλογή των κρατουμένων για τους θαλάμους αερίων που γινόταν από τον Dr.Klein και τον Dr.Mengele κι από άλλους νέους γιατρούς…
Οι γυναίκες προχωρούσαν γυμνές μπροστά από τους γιατρούς και οι γιατροί έκαναν τη διαλογή και τις έστελναν στους θαλάμους αερίων».
Fritz Klein
Γιατρός σε στρατόπεδα συγκέντρωσης – Υπολοχαγός των SS.
Γεννήθηκε στην Ρουμανία το 1888.
Σπούδασε Γιατρός στην Βουδαπέστη και υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία στον Ρουμανικό Στρατό, το 1943 επέλεξε να γίνει Γερμανός πολίτης ενώ το Μάιο του 1943 κατατάχθηκε στα Waffen – SS και στάλθηκε στη Γιουγκοσλαβία.
Στις 15 Δεκεμβρίου έφτασε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz και τοποθετήθηκε σαν γιατρός στο στρατόπεδο γυναικών, ενώ ήταν και γιατρός στρατοπέδου στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Τσιγγάνων.
Συμμετείχε στη διαλογή των κρατουμένων που έφταναν με τρένα απ’ όλη την Ευρώπη.
Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz ήταν γνωστός σαν ο «απόλυτος δολοφόνος».
Σπάνια φώναζε κι ήταν ικανός να στέλνει τα θύματά του στους θαλάμους αερίων χωρίς να δείχνει να συγκινείται.
Το Δεκέμβριο του 1944 τοποθετήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Neuengamme κι από κει στάλθηκε στο Bergen – Belsen τον Ιανουάριο του 1945.
Με την απελευθέρωση του στρατοπέδου στις 15 Απριλίου 1945 συνελήφθη από το Βρετανικό στρατό, δικάστηκε σαν εγκληματίας πολέμου, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε διά απαγχονισμού.
https://www.agon.gr/istories/44525/i-eytychia-nachmia-nachman-kai-ena-mikro/Οι φωτογραφίες εντός του δημοσιεύματος.Υπάρχουν τελίτσες που αντιστοιχούν σε άλλη φωτογραφία
