ΠΑΣΧΑ 1916: Η ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΙΡΛΑΝΔΙΑ
«Μια ανελεύθερη Ιρλανδία δεν θα βρει ποτέ ησυχία»
Πάτρικ Πηρς, 1915
Έκλεισαν στις 24 Απριλίου 2013, 97 χρόνια από την «Εξέγερση του Πάσχα», που έλαβε χώρα στο Δουβλίνο του 1916. Μια εθνικιστική εξέγερση που παρόλο που απέτυχε στους σκοπούς της και δεν είχε την συμπαράσταση του Ιρλανδικού λαού, πέτυχε να ανοίξει τον δρόμο για τον Αγώνα για Ιρλανδική Ανεξαρτησία και έβαλε τα θεμέλια του ελεύθερου Ιρλανδικού κράτους.
Αν θα πρέπει να αναζητήσουμε κάπου τις ρίζες της Εξέγερσης του Πάσχα είναι η ίδρυση της μυστικής οργάνωσης «Εταιρεία των Ηνωμένων Ιρλανδών» στα τέλη του 18ου αιώνα. Η εταιρεία ήταν εμπνευσμένη από τα επαναστατικά κηρύγματα της Αμερικανικής και αργότερα της Γαλλικής Επανάστασης. Σκοπός της «Εταιρείας των Ηνωμένων Ιρλανδών» δεν ήταν μόνο η άρση των εμποδίων στην πολιτική απελευθέρωση των Καθολικών, που ήταν οι ηττημένοι του «Πολέμου των Ιακωβιτών» (1689-1691), αλλά η ένωση όλων των Ιρλανδών, πέρα από δόγματα. Το δε σύμβολο της ήταν η Ιρλανδική άρπα με τον σκούφο της Δημοκρατίας.
Οι ρίζες της Εξέγερσης: Οι «Ηνωμένοι Ιρλανδοί» και η Γαελική αναβίωση
Το 1798 η «Εταιρεία των Ηνωμένων Ιρλανδών» οργάνωσε μια εξέγερση που πνίγηκε στο αίμα. Μετά από αυτό, η Αγγλική κυβέρνηση θα περνούσε την Νομοθετική Πράξη του 1800 περί Ένωσης με την Ιρλανδία (Act of Union), όπως είχε γίνει στο παρελθόν με την Σκωτία. Το Ιρλανδικό Κοινοβούλιο θα καταργείτο και οι Ιρλανδοί βουλευτές θα εκπροσωπούντο στο Κοινοβούλιο του Ουέστμινστερ. Από την πρώτη στιγμή, οι Ιρλανδοί εθνικιστές θα αρνιόταν αυτήν την εκπροσώπηση , ξεκινώντας έτσι μια αντίσταση που πήρε πολλές μορφές.
Κάποιες από αυτές ήταν κοινοβουλευτικές, όπως το κίνημα της Έφεσης ενάντια στην Ένωση, με ηγέτη τον Ντάνιελ Ο' Κόνελλ, ή τα νομοσχέδια περί Αυτοδιοίκησης, που έφερε στην Βουλή ο Τσαρλς Πάρνελ. Άλλες ήταν επαναστατικές, όπως η Εξέγερση των Νεαρών Ιρλανδών του 1848 και η Εξέγερση των Φένιανς (1867), όπως ονομαζόταν τα μέλη της «Ιρλανδικής Ρεπουμπλικανικής Αδελφότητας» (IRB), που την είχε οργανώσει.
Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Στην Ιρλανδία αυτό που λέγεται εθνικισμός (nationalism), μπορεί να αποδέχεται συνταγματικές μεθόδους για να λύσει το εθνικό ζήτημα, όπως αυτές του Πάρνελ ή ακόμα και οι προσπάθειες του Σιν Φέιν να λυθεί το πρόβλημα της Βορείου Ιρλανδίας. Όμως ο Ρεπουμπλικανισμός (Republicanism), που κυριολεκτικά σημαίνει άρνηση πίστης στο Στέμμα, δέχεται μόνο την ένοπλη λύση μέχρι την απελευθέρωση όλων των Ιρλανδικών εδαφών από την Αγγλική κατοχή. O εθνικισμός είναι καθολικός, ο ρεπουμπλικανισμός είναι κοσμικός. Είναι λοιπόν εσκεμμένο «λάθος» η μετάφραση του republican στα αρχικά του IRA ως «δημοκρατικός» από τα εγχώρια αριστερά ΜΜΕ. Έτσι λοιπόν θα τον μεταφράζουμε ως «Ρεπουμπλικανικό Στρατό».
Η κυριότερη μορφή αντίστασης ήταν ο πολιτιστικός εθνικισμός του Γαελικού Συνδέσμου, ο οποίος στήριζε μία αναβίωση της Γαελικής (παλιάς Ιρλανδικής) κουλτούρας και του Πολιτισμού, ως ξεχωριστά από αυτά της Βρετανίας. Μέρος αυτού του κινήματος ήταν τα έργα του Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς και της Λαίδης Αυγούστας Γκρέγκορυ, που ήταν επηρεασμένα από την Ιρλανδική μυθολογία.
Το 1899, το κίνημα της Γαελικής αναβίωσης θα εκφραζόταν πολιτικά με την ίδρυση του Σιν Φέιν (Εμείς μόνοι) από τον Άρθουρ Γκρίφιθ. Το νόημα του ονόματος είχε να κάνει τόσο με την αλύγιστη απόφαση για ανεξαρτησία, όσο και με την απόφαση τους να μην στηρίζονται σε ξένες δυνάμεις (ειδικά τους εκάστοτε εχθρούς της Αγγλίας), αλλά μόνο στις δυνάμεις τους, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδο-αμερικανικής κοινότητας. Πίστευε δε ότι οι Ιρλανδοί βουλευτές θα έπρεπε να εγκαταλείψουν το Κοινοβούλιο του Ουέστμινστερ και να δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη Βουλή στο Δουβλίνο.
Η παρεξήγηση του Ιρλανδικού χαρακτήρα
Ένας ακόμα σημαντικός λόγος που οδήγησε στην Εξέγερση του Πάσχα ήταν η βασική παρεξήγηση του Ιρλανδικού χαρακτήρα από τους Άγγλους. Οι Άγγλοι πίστευαν ότι επειδή οι Ιρλανδοί έγραφαν και μιλούσαν Αγγλικά καλύτερα από πολλούς Άγγλους, θα ένοιωθαν και οι ίδιοι Άγγλοι.
Όμως οι Ιρλανδοί ένοιωθαν πολίτες δευτέρας κατηγορίας μιας Αυτοκρατορίας, η οποία ανήκε σε ένα έθνος που δεν ήταν τόσο έξυπνο, όσο οι ίδιοι. Από την πλευρά τους, οι Άγγλοι περιφρονούσαν την ψυχοσύνθεση των Ιρλανδών, που έδινε έμφαση στο πνεύμα και την ευθυμία και όχι στην απόκτηση πλούτου και υλικών αγαθών. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν την κοινωνία των Ιρλανδών που δεν ήταν ούτε σνομπ, ούτε στηριζόταν στις ταξικές διακρίσεις. Ακόμα χειρότερα, προτίμησαν να αφήσουν τους Ιρλανδούς να πεθάνουν στον Μεγάλο Λοιμό, παρά να παραβούν την ιδεολογία του laissez faire.
Τέλος επειδή η πλειοψηφία της Ιρλανδικής αριστοκρατίας ήταν Αγγλικής ή Νορμανδικής καταγωγής, οι Άγγλοι πίστεψαν ότι αυτοί θα ήταν πιστοί στο Στέμμα. Όμως δύο αιώνες μετά την κτηνώδη κατάσχεση της γης των Καθολικών οπαδών του Ιάκωβου Β', ήταν οι αριστοκράτες, όπως ο Πάρνελ, ο Γέητς και η κόμισσα Μάρκιεβιτς, που ξεσήκωναν τους Ιρλανδούς για ανεξαρτησία.
H μεγάλη ευκαιρία του Α' Παγκόσμιου Πολέμου
Το 1912 θα περνούσε από το Αγγλικό Κοινοβούλιο ένα τρίτο νομοσχέδιο για Αυτοδιοίκηση. Αυτή την φορά το προωθούσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Άσκουϊθ. Οι Προτεστάντες φοβούμενοι την κυριαρχία ενός καθολικού στην πλειοψηφία του Κοινοβουλίου, οργανώνονται στρατιωτικά στην «Δύναμη των Εθελοντών του Ώλστερ» για να αντιταχθούν στην Αυτοδιοίκηση.
Σε απάντηση, το Εθνικιστικό Κόμμα του Τζων Ρέντμοντ, φυσικού διάδοχου του Πάρνελ, ανασυσταίνει τους «Ιρλανδούς Εθελοντές» (Irish Volunteers) για να βοηθήσουν την επιβολή του Νομοσχεδίου, όποτε αυτό περάσει. Αυτό θα ελάμβανε χώρα στις αρχές του 1914. Όμως με την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, τόσο ο Ρέντμοντ, όσο και οι «Εθελοντές του Ώλστερ» συμφωνούν να εγκαταλείψουν το θέμα της Αυτοδιοίκησης για μετά το τέλος του Πολέμου.
Όχι όμως και η «Ιρλανδική Ρεπουμπλικανική Αδελφότητα» (Irish Republican Brotherhood). Λίγες μόνο μέρες μετά την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, καλεί Ανώτατο Συμβούλιο. Εκεί θα αποφασισθεί να οργανωθεί μυστικά μία εξέγερση όσο διαρκεί ο πόλεμος με την Γερμανία. Για να βρεθούν όπλα θα πρέπει να αναζητηθούν είτε στην Μεγάλη Βρετανία, είτε στο εξωτερικό, δηλαδή την Γερμανία. Τον Ιανουάριο του 1916, η εξέγερση ορίζεται εκτός απροόπτου για την Κυριακή του Πάσχα.
Η οργάνωση της ανατίθεται στον βετεράνο Τόμας Κλαρκ και τον προστατευόμενο τον Σων Μακ Ντέρμοτ, διευθυντή της εφημερίδας «Ιρλανδέζικη Ελευθερία». Το συμβούλιο των «Ιρλανδών Εθελοντών» αποτελείτο από τρεις ποιητές: τον Πάτρικ Πηρς ως Διευθυντή Στρατιωτικής Οργάνωσης, τον Τζόσεφ Πλάνκετ ως Διευθυντή Στρατιωτικής Επιχειρήσεων και τον Τόμας Μακ Ντόναγκ ως Διευθυντή Εκπαίδευσης. Αργότερα προστέθηκε και ο Ήμον Σέαντ ως Διευθυντής Επικοινωνίας. Τον Μάιο του 1915, οι Κλαρκ και Μακ Ντέρμοτ οργανώνουν μια στρατιωτική επιτροπή μέσα στην IRB , που αποτελείτο από τους Πηρς, Πλάνκετ και Σέαντ και αργότερα θα προσχωρήσουν και οι ίδιοι. Αυτός ο διπλός ρόλος θα τους βοηθούσε να προωθήσουν τις δικές τους πολιτικές και τους δικούς τους συνεργάτες, παρακάμπτοντας έτσι άτομα όπως ο ιστορικός Εόιν Μακ Νηλ, που ήταν επιτελάρχης των Εθελοντών και που αντιτασσόταν στην ιδέα της εξέγερσης. Ο σοσιαλιστής συνδικαλιστής Τζέημς Κόννολυ και ο Τόμας Ντόναγκ ήταν τα δύο τελευταία μέλη του στρατιωτικού συμβουλίου.
Υπήρχε επίσης η «Ιρλανδική Πολιτοφυλακή» (Irish Citizen Army) του Τζέημς Κόννολυ. Αρχικός του σκοπός του ήταν η προστασία των συνδικάτων από την βαρβαρότητα της Μητροπολιτικής Αστυνομίας στην διάρκεια του λοκ άουτ του Δουβλίνου του 1913. Όμως από το 1914, είχε μεταλλαχθεί σε εθνικιστικό στρατό σοσιαλιστικών τάσεων. Μετρούσε 250 μέλη, με πιο σημαντική την αριστοκράτισσα Κόνστανς Μάρκιεβιτς, μαχητική εθνικίστρια και σοσιαλίστρια. Η κόμισσα Μάρκιεβιτς θα ηγείτο του «Συνδέσμου Γυναικών» (Cumann na mBan) που μετρούσε 200 μέλη και θα δούλευαν βασικά ως νοσοκόμες. Η ίδια θα πολεμούσε ως λέαινα. Όλοι αυτοί μαζί με 1.000 εκπαιδευμένα μέλη των «Ιρλανδών Εθελοντών» (Irish Volunteers) αποτελούσαν όλη και όλη την δύναμη του Ρεπουμπλικανισμού στην διάρκεια της Εξέγερσης του Πάσχα.
Απέναντι σε μια δράκα επαναστάτες, η Αγγλική κυβέρνηση είχε να αντιπαρατάξει 10.000 αστυνομικούς της Βασιλικής Ιρλανδικής Αστυνομίας, άριστα εκπαιδευμένους, Ιρλανδούς στην καταγωγή που γνώριζαν την περιοχή και ήταν πιστοί στο Στέμμα. Αυτοί έμεναν κατά βάση σε στρατώνες γύρω από το Δουβλίνο. Μέσα στο Δουβλίνο υπήρχε η Μητροπολιτική Αστυνομία που μετρούσε 1.000 μέλη. Το στρατηγείο της ήταν στο Φρούριο του Δουβλίνου. Υπήρχε επίσης η στρατιωτική ηγεσία των Άγγλων, o Αυγουστίνος Μπίρρελ, που ήταν αρχιγραμματέας. Ο κύριος αναπληρωτής του ήταν ο Σερ Μάθιου Νάθαν, υπάλληλος καριέρας και υπεύθυνος πολιτικών υποθέσεων. Διοικητής του Αγγλικού στρατού στην Ιρλανδία ήταν ο υποστράτηγος Φληντ. Και τέλος υπήρχε ο λόρδος Ουίλμπορν, ο λόρδος-τοποτηρητής και ένα είδος συνταγματικού μονάρχη του νησιού.
Δίπλα στον αγγλικό στρατό, που είχε απεριόριστη δύναμη πυρός, προσθέστε 35.000 «Εθελοντές του Ώλστερ» και θα καταλάβετε ότι η αναλογία Ιρλανδών επαναστατών και δυνάμεων κατοχής θύμιζε Δαυίδ και Γολιάθ. Οι πρώτοι προσπάθησαν να καλύψουν την διαφορά, απευθυνόμενοι στην Γερμανία. Μάλιστα ο Σερ Ρότζερ Κέηζμεντ, επιφανής πολιτικός, σε συνεργασία με τον πρέσβη της Γερμανίας στην Ουάσινγκτον κόμη φον Μπέρνστορφ, ταξίδεψε στην Γερμανία με σκοπό να οργανώσει μία «Ιρλανδική Μεραρχία» από Ιρλανδούς αιχμαλώτους πολέμου και για να εξασφαλίσει Γερμανική βοήθεια στην Ιρλανδική Ανεξαρτησία. Κανόνισε μάλιστα να μεταφερθούν 20.000 όπλα με το υποβρύχιο Adeu. Όμως η Αγγλική ναυτική αντικατασκοπεία είχε αποκρυπτογραφήσει κάποια γερμανικά σήματα. Έτσι όταν την Μεγάλη Παρασκευή, το υποβρύχιο αποβιβάστηκε κοντά στο Τράλυ, στην κομητεία του Κέρρυ, ο Κέηζμεντ συνελήφθη και τα όπλα κατασχέθηκαν. Τι θα γινόταν τώρα η Εξέγερση του Πάσχα χωρίς όπλα;
Η παράταξη των αντιπάλων στρατών
Η πρώτη σκέψη ήταν να αναβληθεί. Ο Μακ Νέηλ στέλνει με τα «Παιδιά της Φιάννα» το μήνυμα στις κυριακάτικες εφημερίδες. Την ίδια στιγμή, ο Ουίλμπορν διατάζει να συλληφθούν 60 έως 100 Ιρλανδοί ηγέτες. Όμως ο Νάθαν, πιστεύοντας ότι χωρίς όπλα η εξέγερση θα είχε αναβληθεί, τον πείθει πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Όμως κόντρα στον Μακ Νέηλ, ο Πηρς και οι σκληροπυρηνικοί εθνικιστές είχαν αποφασίσει να πολεμήσουν. Όπως έλεγε και το όνομα του κινήματος: «Εμείς μόνοι». Σε πολλούς φαινόταν πράγματι μια ελκυστική ιδέα. Όταν το πρωί της εξέγερσης ένας στρατιώτης ρώτησε τον Πηρς αν υπάρχει καμιά ελπίδα να νικήσουν, εκείνος απάντησε κεφάτα: «Καμία απολύτως».
Τελικά η Εξέγερση μεταφέρεται κατά μια μέρα. Την Δευτέρα του Πάσχα, μια δύναμη από την Εθνοφρουρά και 400 μέλη των «Ιρλανδών Εθελοντών» καταλαμβάνουν το Λίμπερτυ Χωλ κάτω από τις διαταγές του Ταγματάρχη Τζέημς Κόννολυ. Το στρατηγείο της εξέγερσης βρίσκεται στο Κεντρικό Ταχυδρομείο, όπου βρίσκονται ο Τζέημς Κόννολυ, ως γενικός στρατιωτικός αρχηγός μαζί με τους Πάτρικ Πηρς, Τομ Κλαρκ, Σην Μακ Ντέρμοτ και Τζόσεφ Πλάνκετ. Μαζί τους και ένας νεαρός στρατιωτικός οργανωτής ονόματι Μάικλ Κόλλινς. Με το που καταλαμβάνουν το Ταχυδρομείο, οι εθνικιστές ανυψώνουν δύο σημαίες. Η μία έχει κεντημένη μία Ιρλανδική άρπα, παραπέμποντας στην σημαία των «Ηνωμένων Ιρλανδών». Η άλλη είναι μία τρίχρωμη σημαία με πορτοκαλί, λευκό και άσπρη λωρίδα. Είναι αυτή η σημαία που αργότερα θα καθιερωθεί ως η Εθνική σημαία της Ελεύθερης Ιρλανδίας.
Έξω από το Ταχυδρομείο ο Πάτρικ Πηρς θα διάβαζε την Διακήρυξη της Ιρλανδικής Ανεξαρτησίας. Ένα κείμενο, που υπέγραφαν και οι επτά του στρατιωτικού συμβουλίου και θα επηρέαζε την πολιτική σκέψη των επόμενων γενεών. Σε αυτό οι ηγέτες της εξέγερσης μιλούσαν για λογαριασμό της Ιρλανδίας και επιβεβαίωναν ότι η εξέγερση θα ήταν η απαρχή μιας σειράς προσπαθειών να επιτύχουν ανεξαρτησία μέσω της δυνάμεως των όπλων. Βεβαίωναν ότι ο ρόλος της «Ιρλανδικής Ρεπουμπλικανικής Αδελφότητας», των «Ιρλανδών Εθελοντών» και της «Ιρλανδικής Πολιτοφυλακής» ήταν κεντρικός στην εξέγερση. Η μορφή πολιτικής διακυβέρνησης ήταν η δημοκρατία. Εξασφαλιζόταν θρησκευτική και πολιτική ισότητα σε όλους τους Ιρλανδούς ανεξαρτήτως φύλου, δόγματος κ.λπ.
Παράλληλα έγιναν καταλήψεις άλλων τεσσάρων ερεισμάτων. Αυτά ήταν το Συνδικάτο Νότιου Δουβλίνου (διοικητής ο Ήμον Σέαντ), τα Τέσσερα Δικαστήρια, όπου τα βαριά νομικά συγγράμματα χρησιμοποιήθηκαν αντί σάκων άμμου (Ήμον Ντέλυ), το Γήπεδο του Σαιντ Στήβενς, όπου ανοίχθηκαν χαρακώματα και στήθηκαν οδοφράγματα με αυτοκίνητα (διοικητές Μάικλ Μάλλιν και Kόμισσα Μάρκιεβιτς) και τέλος ο αλευρόμυλος Μπόλαντ που κάλυπτε την οδό προσπελάσεως από το Κινγκστάουν και όπου περίμεναν να επιβιβασθούν ενισχύσεις από την Αγγλία (διοικητής Ήμον ντε Βαλέρα).
Όμως μια απόπειρα να καταληφθεί το Φρούριο του Δουβλίνου απέτυχε. Όπως απέτυχε και η προσπάθεια να καταλάβουν το Τρίνιτυ Κόλλετζ. Αντίθετα πέτυχε το κόψιμο των τηλεφωνικών γραμμών στο «Κάστρο». Επίσης κατάφεραν να κόψουν τον φωτισμό στο Δουβλίνο. Από το «Κάστρο» διατάχθηκε να έρθουν ενισχύσεις και τέσσερεις μεραρχίες μεταφέρθηκαν στην Ιρλανδία.
H εξέλιξη της Εξέγερσης
Στην διάρκεια της Τρίτης, οι Άγγλοι κατάφεραν να αποκλείσουν και να εκκαθαρίσουν την περιοχή που βρισκόταν τα ερείσματα των επαναστατών. Ο κόσμος άρχισε την λεηλασία και οι αρχές επέβαλαν στρατιωτικό νόμο και άρχισαν οι ωμότητες.
Την Τετάρτη λαμβάνει χώρα ο βομβαρδισμός του Λίμπερτυ Χωλ, έδρα του Εργατικού Κόμματος και των συνδικάτων, από το κανονιοφόρο «Έλγκα». Όμως οι επαναστάτες το είχαν προβλέψει και το κτίριο ήταν άδειο. Στην άλλη πλευρά της πόλεως οι άνδρες του ντε Βαλέρα συλλαμβάνουν ενισχύσεις που βαδίζουν από το Κίνγκσταουν. Το Γήπεδο του Σαιντ Στήβενς εγκαταλείπεται από τους επαναστάτες που αποσύρθηκαν στο Βασιλικό Κολέγιο Ιατρικής.
Την Πέμπτη φτάνει ο καινούργιος αρχιστράτηγος, Τζων Μάξγουελ, βετεράνος του Αγγλοαιγυπτιακού πολέμου. Ο Μάξγουελ έχει διαταχθεί να καταστείλει την εξέγερση όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Και εκείνος το έκανε, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Θα ρίξει στην μάχη χιλιάδες ανεκπαίδευτου στρατού. Τώρα όμως απέναντι του στέκεται ο Ιρλανδικός Ρεπουμπλικανικός Στρατός (o αρχέτυπος IRA), όπως θα ονομάζονται πλέον τα ενιαία επαναστατικά στρατεύματα. Εκείνη την μέρα έγιναν επιθέσεις στον ανεμόμυλο Μπόλαντ, οι επαναστάτες στο Συνδικάτο Νότιου Δουβλίνο υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν και το Ταχυδρομείο βομβαρδίστηκε πιάνοντας φωτιά. Ο Κόννολυ τραυματίσθηκε δυο φορές και το ένα πόδι του κομματιάστηκε. Οι φωτιές στο Δουβλίνο μετατρέπονται σε τεράστια φωτιά που είναι αδύνατον να σβήσει, μιας και το νερό έχει κοπεί.
Την Παρασκευή, ο Κόννολυ διατάζει τις ηρωικές γυναίκες της «Cumann ne mBan» να αποχωρήσουν από το φλεγόμενο Ταχυδρομείο. Ο Πηρς με τους εναπομείναντες εθνικιστές εγκαταλείπει το κτίριο και βρίσκουν αλλού καταφύγιο. Οι Βρετανοί συνεχίζουν να βομβαρδίζουν το άδειο κτίριο. Η τελευταία μάχη δίνεται στα Τέσσερα Δικαστήρια. 5.000 Βρετανοί στρατιώτες με τεθωρακισμένα αμάξια και πυροβολικό αντιμετωπίζουν 250 επαναστάτες και τους νικούν μόλις μετά από 28 ώρες. Ο Πηρς για να αποφύγει σφαγή αμάχων παραδίδεται το άλλο πρωί μαζί με τον Κόννολυ άνευ όρων. Όλα έχουν τελειώσει.
Εθνομάρτυρες: ο σπόρος του Αγώνα της Ανεξαρτησίας
Οι επαναστάτες συλλαμβάνονται, όμως στον δρόμο για την φυλακή ο κόσμος τους χλευάζει. Όταν όμως μετά από λίγες μέρες εκτελούνται, αλλάζει η διάθεση του κόσμου σε όλη την Ιρλανδία. Οι επαναστάτες θεωρούνται πλέον εθνομάρτυρες. Ο μόνος από τους ηγέτες που γλυτώνει είναι ο Ήμον ντε Βαλέρα και αυτό γιατί ήταν Αμερικανός υπήκοος. Όσοι συλλαμβάνονται μπροστά στην γενική κατακραυγή απελευθερώνονται. Από εδώ και πέρα η Αγγλία θα αποσπούσε 50.000 στρατιώτες από το Δυτικό Μέτωπο για να τηρεί την τάξη στην Ιρλανδία.
Το Σιν Φέιν βγήκε δυνατό από την Εξέγερση του Πάσχα και τις εκλογές του 1918 και αρνείται να κάτσει στα έδρανα του Ουέστμινστερ. Ο Βαλέρα θα γινόταν πρόεδρος της Βουλής. Όλοι οι βουλευτές θα συλλαμβανόταν. Ο μόνος που διαφεύγει είναι ο Κόλλινς, που θα γινόταν ο αρχιστράτηγος του Αγώνα για Ανεξαρτησία. Οι Ιρλανδοί άρχισαν να κατατάσσονται κατά δεκάδες στον Ιρλανδικό Ρεπουμπλικανικό Στρατό. Η κόμισσα Μάρκιεβιτς εκλέγεται πρώτη βουλευτής και διατηρεί ζωντανή την μνήμη των ηρώων της Εξέγερσης. Πολεμάει δε στον Αγώνα του 1919-1922. Οι Ιρλανδοί αν και έχασαν αρχικά, τα κατάφεραν καλά πολεμώντας μόνοι τους.
https://www.e-grammes.gr/πάσχα-1916-η-αποτυχημένη-εξέγερση-που-δημιούργησε-την-ελεύθερη-ιρλανδία
