Η κυβέρνηση σχεδιάζει τη νέα εκπαιδευτική αγορά της Διά Βίου Μάθησης και, παράλληλα, μοιράζει υποσχέσεις για τα ανύπαρκτα «επαγγελματικά δικαιώματα»
Οι αυταπάτες για τα λεγόμενα επαγγελματικά δικαιώματα «φούντωσαν» την προηγούμενη εβδομάδα. Τάζουν «επαγγελματικά» δικαιώματα στους αποφοίτους των κολεγίων, τάζουν και στους αποφοίτους των ΤΕΙ. Δημιουργείται ένα κλίμα ευφορίας για την ενσωμάτωση της οδηγίας 36/05, με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), και οι απόφοιτοι των κολεγίων ελπίζουν στη «δικαίωσή» τους. Το ίδιο κλίμα ευφορίας καλλιεργείται για τους σπουδαστές και τους αποφοίτους των ΤΕΙ, οι οποίοι περιμένουν να κατοχυρωθούν νομικά τα «επαγγελματικά» τους «δικαιώματα».
Πριν δούμε τι θα προωθήσει η κυβέρνηση, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, χρήσιμο είναι να ξεκαθαρίσουμε τι είναι αυτά τα... περιβόητα «επαγγελματικά δικαιώματα»; Υπάρχουν στην πράξη; Κατοχυρώνεται επαγγελματικά ο νέος με το - οποιοδήποτε - πτυχίο έχει στην κατοχή του; Η πραγματικότητα λέει όχι. Αυτό ζει η πλειοψηφία των νέων (είτε έχει τελειώσει πανεπιστήμιο, είτε ΤΕΙ, είτε ΙΕΚ, είτε κολέγιο) που τρέχει από τη μια επιχείρηση στην άλλη, ελπίζοντας στην πρόσληψη. Οι επιχειρήσεις κρίνουν και προσπαθούν, όσο πιο φθηνά και με λιγότερα δικαιώματα γίνεται, να προσλάβουν τον εργαζόμενο που «τους κάνει». Στην ουσία το πτυχίο, εδώ και χρόνια, έχει από ελάχιστη έως καμία σύνδεση με εργασιακά δικαιώματα στην «ελεύθερη αγορά».
Τα αποτελέσματα της ενσωμάτωσης της οδηγίας 36/05
Αυτή η κατάσταση πρόκειται ν' αλλάξει; Ας δούμε τι σχεδιάζει η κυβέρνηση και ποιοι ωφελούνται. Πρώτη, δεδομένη πρόθεσή της είναι η ενσωμάτωση της οδηγίας 36/05, με ΠΔ που βρίσκεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Με την ενσωμάτωση της οδηγίας, τα κολέγια θα μπορούν να φιγουράρουν ως ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σύμφωνα με την οδηγία τα κολέγια που συνεργάζονται με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, δηλαδή οι επιχειρήσεις που με το σύστημα δικαιόχρησης (franchising) έχουν εμπορική συμφωνία με ιδιωτικά ή δημόσια ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, αναγνωρίζονται. Συγκεκριμένα στο άρθρο 50 (παράγραφος 3) σημειώνεται ότι το κράτος υποδοχής δεν ελέγχει, απλά επαληθεύει την πιστοποίηση που έχει το κολέγιο από το ίδρυμα του εξωτερικού. Αρμόδιο για τον «έλεγχο» είναι το ίδρυμα του εξωτερικού, δηλαδή, το ίδρυμα με το οποίο το κολέγιο έχει συνάψει εμπορική συμφωνία.
Ποιος κερδίζει απ' αυτό; Προφανώς, ο επιχειρηματίας κολεγιάρχης που τρίβει τα χέρια του και ετοιμάζει νέες επενδύσεις. Μπορεί, πλέον, να παρουσιάζει την επιχείρησή του ως πανεπιστήμιο και να δελεάζει ακόμα περισσότερους νέους πελάτες. Για τους απόφοιτους των κολεγίων δεν αλλάζει απολύτως τίποτα. Το ίδιο τρέξιμο θα έχουν για να βρουν δουλειά. Πάλι κριτής θα είναι η επιχείρηση. Το μόνο που, ίσως, «κερδίσουν», είναι η δυνατότητα να δίνουν εξετάσεις στο ΑΣΕΠ. Δικαίωμα να δίνουν εξετάσεις. Οι χιλιάδες για μια θέση! Δικαίωμα στις φρούδες ελπίδες δηλαδή, κι όχι δικαίωμα στη δουλειά.
Κι ενώ το παζάρι των ελπίδων προχωρά, το υπουργείο Παιδείας κοροϊδεύει, υποστηρίζοντας ότι δεν αναγνωρίζονται στα κολέγια ακαδημαϊκά δικαιώματα, δηλαδή η δυνατότητα συνέχισης των σπουδών σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Το επιχείρημα είναι παλιό (δεκαετίας και βάλε) και το «πρόβλημα» προκύπτει από τις αντιφάσεις, ανάμεσα στο άρθρο 16 του Συντάγματος (που δεν επιτρέπει τη λειτουργία ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας) και στις ευρωπαϊκές οδηγίες. Με αυτό το τρικ είχε ενσωματώσει μια παλιότερη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την προηγούμενη οδηγία (89/48) και στη συνέχεια ακολουθούσαν οι δικαστικές αποφάσεις της ΕΕ για πλημμελή εφαρμογή της.
Η κοροϊδία στους αποφοίτους των ΤΕΙ
Την ίδια ώρα που συμβαίνουν τα παραπάνω οι «εκπρόσωποι» των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ «τσακώνονται» για την «ανταγωνιστικότητα» και το «κύρος» των ιδρυμάτων. Οι πρόεδροι των ΤΕΙ, μάλιστα, έχουν μιλήσει για κλείσιμο των σχολών στο εαρινό εξάμηνο, αν δεν εκδοθούν τα εκκρεμούντα Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ), για συγκεκριμένους κλάδους. Πρόκειται για τον πλήρη αποπροσανατολισμό και ακραίο συντεχνιασμό, μακριά από τη ζωή των σπουδαστών.
Τα ΤΕΙ δημιουργήθηκαν, ώστε να έχει φθηνό εργατικό δυναμικό το κεφάλαιο. Παρά τις «ανωτατοποιήσεις», πολλά απ' αυτά, δεν έχουν επιστημονικό αντικείμενο και φτιάχτηκαν την περίοδο που το ΠΑΣΟΚ εφάρμοζε την πολιτική «κάθε πόλη και ΤΕΙ», σπέρνοντας, πάλι, αυταπάτες. Το 60% των σπουδαστών δουλεύει, παράλληλα, με τις σπουδές τους και οι μισοί δεν τις ολοκληρώνουν. Οταν - και αν - τις ολοκληρώσουν προσπαθούν να βρουν δουλειά στην «ελεύθερη αγορά». Κριτές και γι' αυτούς είναι επιχειρήσεις. Με ΠΔ - που εκκρεμούν εδώ και πάνω από μια δεκαετία - δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι ουσιαστικά, καθώς τα λεγόμενα «επαγγελματικά δικαιώματα» δεν είναι δικαιώματα, αλλά περιγραφές «προσόντων» και «δυνατότητας πρόσβασης» στο επάγγελμα.
Το μέλλον που μας ετοιμάζουν
Οι σπουδαστές δεν έχουν κανένα λόγο να μπουν, ούτε στη συζήτηση για τα ΠΔ και, φυσικά, ούτε στην ψευτοκόντρα των «εκπροσώπων» των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Πρυτάνεις και πρόεδροι ΤΕΙ τα βρήκαν μια χαρά στη σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο Παιδείας, την περασμένη εβδομάδα, στα κρίσιμα ζητήματα. Κρίσιμα ζητήματα για το κεφάλαιο, την ΕΕ και την κυβέρνηση είναι αυτά που αφορούν μια... εκπαιδευτική αγορά, όπου ο νέος, ο εργαζόμενος, ο άνεργος θα τρέχει να μαζεύει πιστωτικές μονάδες από παντού. Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα με ανακοίνωση του υφυπουργού Γ. Πανάρετου, πρόεδροι των ΤΕΙ και πρυτάνεις είχαν «σύγκλιση απόψεων» ως προς το ότι «οι πτυχιούχοι ανάλογα με τα προσόντα τους, πτυχία, μεταπτυχιακά, θα πρέπει να εντάσσονται σε επίπεδα στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Προδιαγραφών».
Αυτό σημαίνει πως συμφώνησαν στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο, που έχει εξαγγείλει το υπουργείο, στο προσχέδιο νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση. Τελικός στόχος της κυβέρνησης, μέσω του Εθνικού Πλαισίου Μάθησης, είναι το «σπάσιμο» της μόρφωσης σε δεξιότητες, ικανότητες και γνώσεις, οι οποίες θα «παρέχονται» από κάθε είδους εκπαιδευτική δομή (δημόσια ή ιδιωτική). Δεν προκαλεί εντύπωση αυτή η «σύγκλιση», αφού πρυτάνεις και πρόεδροι ΤΕΙ δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα με την ιδιωτικοοικονομική λειτουργία των δημόσιων ιδρυμάτων, που ήδη ισχύει. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων είναι «απλά» ένα βήμα παραπέρα για την άλωση των πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και γενικότερα της Παιδείας από το κεφάλαιο.
Αυτό το «απλά», όμως, δεν ισχύει ούτε για τους σπουδαστές των πανεπιστημίων, ούτε των ΤΕΙ, ούτε των κολεγίων, ούτε των ΙΕΚ. Δεν είναι «απλά» για τους εργαζόμενους και τους ανέργους. Αυτοί θα ζουν, καθημερινά, και για όλη τους τη ζωή, στην κατάρτιση και την επανακατάρτιση, για να βρουν δουλειά και για μη χάσουν τη δουλειά που βρήκαν.
Υπάρχει διέξοδος
Ολα τα παραπάνω δεν τα είπαμε για να περιγράψουμε μια μαύρη πραγματικότητα. Τη ζωή τους την ξέρουν καλά οι νέοι. Αυτό που προσπαθήσαμε να υπογραμμίσουμε είναι ότι τα όνειρα για «επαγγελματικά δικαιώματα» δεν είναι μόνο χωρίς αντίκρισμα. Είναι το όχημα αποπροσανατολισμού για να περάσουν οι αντιδραστικές αλλαγές που είναι στα σκαριά. Η αντίσταση όλων των νέων στις αναδιαρθρώσεις που έρχονται, είτε σπουδάζουν σε πανεπιστήμια, είτε σε ΤΕΙ, είτε σε κολέγια είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Προκύπτει, ως μοναδική λύση, από τις ίδιες τις συνθήκες. Αυτό που θέλει η κυβέρνηση είναι να βάλει σε διαμάχη, τους αποφοίτους των πανεπιστημίων με τους αποφοίτους των ΤΕΙ, τους αποφοίτους των ΤΕΙ με αυτούς των κολεγίων κ.ο.κ, ώστε να μην εντοπίζεται ο πραγματικός ένοχος. Πραγματικός ένοχος η πολιτική που εφαρμόζεται και εγκλωβίζει τους νέους σε διαχειριστικές λύσεις, κρατώντας τους ομήρους.
Ποιον εξυπηρετεί σήμερα η επιχειρηματική δράση στην εκπαίδευση; Ποιος δε θέλει, σήμερα, την ύπαρξη μιας Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης με ενιαίο σκοπό την επιστημονική ειδίκευση; Ποιος δε θέλει τη δημιουργία Δημόσιων και Δωρεάν Επαγγελματικών Σχολών, με στόχο την υψηλού επιπέδου επαγγελματική ειδίκευση; Η απάντηση είναι μια και μοναδική: Το κεφάλαιο. Αυτό σχεδιάζει, σήμερα, την εκπαίδευση, για να φτιάξει τους εργαζόμενους που το εξυπηρετούν για να αυξήσει, κι άλλο, τα κέρδη του.
Κι αν ρωτήσει κάποιος τι θα γίνουν τα ΤΕΙ, η απάντηση υπάρχει: Τα ΤΕΙ και τα επιμέρους τμήματά τους μπορούν να ενταχθούν, είτε στην Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση, είτε να είναι Δημόσιες Δωρεάν Επαγγελματικές Σχολές, με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες και τις ανάγκες ανάπτυξης της επιστήμης. Με αυτό τον τρόπο θα σταματήσουν άμεσα και οι «επικαλύψεις» μεταξύ αποφοίτων σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ
http://www2.rizospastis.gr/page.do?publDate=24/1/2010&id=11663&pageNo=14&direction=1